مسمومیت با مونواکسیدکربن یا گازگرفتگی، مسمومیتی است که به خاطر تنفس گاز خطرناک مونوکسیدکربن ایجاد می شود. این مسمومیت که به وسیله انواع وسایل گازسوز از جمله بخاری، آبگرمکن، پیکنیک و حتی زغال ایجاد می شود، اغلب در زمستان دیده می شود. به این دلیل که اگر دودکش یا تهویه یک مکان مسدود باشد، گاز مونوکسیدکربن منتشرشده از وسایل مذکور امکان خروج نمی یابد، در محیط ساختمان منتشرشده و سبب مسمومیت و درنهایت مرگ می شود. مرگ بر اثر گازگرفتگی را «مرگ خاموش» می نامند.

مسمومیت با مونواکسیدکربن می تواند طیف وسیعی از علایم را شامل شود که در بیماری های مختلفی دیده می شود. متاسفانه بسیاری از این علایم شبیه به علایم سرماخوردگی است و اکثر افراد فکر می کنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شده اند و سعی در خوابیدن می کنند. ابتلای تمام افراد خانواده به علایمی شبیه به آنفلوانزا، بروز این مسمومیت در افراد را نشان می دهد. علایم اولیه این نوع مسمومیت شامل موارد زیر است:

• سردرد
• ضعف جسمانی
• سرگیجه و بیقراری
• تهوع و استفراغ
• خواب آلودگی، کسلی و خستگی

پس از گذشت دقایقی و افزایش میزان مسمومیت با مونواکسیدکربن، علایم خطرناک تر بروز خواهد کرد، از جمله:

• كبودی دست، دور لبها و نوك انگشتان
• تنگی نفس
• بی هوشی

• خونسرد باشید.
• با اورژانس 115 تماس بگیرید.
• از ایمنی صحنه مطمئن شوید.
• فرد مسموم را از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل کنید و یا در صورت عدم امکان، درها و پنجره ها را باز کنید.
• بیمار را در حالت استراحت قرار دهید. (بیمار را حرکت ندهید.)
• یقه پیراهن، كمربند و لباس های تنگ افراد مسموم را باز کنید.
• راه هوایی بیمار را بررسی کنید.
• در صورتی که بیمار بیهوش است او را به صورت خوابیده به پهلو نگهدارید.
• در صورت امکان، اکسیژنرسانی را شروع کنید.

از آنجایی که مهمترین درمان مسمومیت با مونواکسیدکربن خارج سازی فرد مصدوم از محیط و اکسیژن درمانی است، در صورت مشاهده علایم مسمومیت، بلافاصله باید از محیط آلوده خارج شده و در حالت استراحت و تحت اکسیژن درمانی قرار گرفت.

به همین منظور تمامی بیمارانی که این علایم را دارند باید برای درمان با اکسیژن و مراقبت های قلبی و مغزی به بیمارستان منتقل شوند.

1. كنترل مسير و انسداد منافذ دودكش قبل از راه اندازی بخاري بهترين راه پيشگيري از بروز حوادث مسموميت با مونواکسیدکربن به شمار مي رود و دقت و توجه به داغ بودن دودكش نيز بهترين آزمايش سلامت دودكش است.
2. داشتن كلاهك مخصوص براي دودكش در پشت بام ها براي جلوگيري از بروز خاموشي بخاري و به دنبال آن انتشار گاز مونواکسید کربن اهميت بالايي دارد.
3. فراموش نکنید استفاده از وسايل گرمايشي استاندارد در پيشگيري از اين مسموميت از اهميت بالايي برخوردار است و بخاري هاي بدون دودكش به هيچ عنوان از توليد گاز مونواکسیدکربن جلوگيري نمي‌كند.

توصیه هـای خودمراقبتـی برای پیشـگیری از مسـمومیت با مونواکسـیدکربن

• از وسایل گرمایشی استاندارد استفاده کنید.
• مسیر دودكش را قبل از راه اندازی كنترل و منافذ مسیر دودكش را مسدود کنید.
• در هنگام روشن بودن وسایل گرمایشی دقت کنید دودكش داغ باشد.
• دودكش در پشت بام ها باید كلاهك مخصوص داشته باشد.
• رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشد. اگر رنگ شعله قرمز، زرد و یا نارنجی باشد، نشانه نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است.
• نباید تمامی روزنه های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.
• آبگرمکن نباید در حمام نصب شود.
• انتهای كلیه دودكش ها باید حداقل یك متر از سطح بام و حداقل یك متر از دیوار جانبی بام فاصله داشته و دارای كلاهك مخصوص (به شكل H) باشد.
• از قراردادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خودداری كنید.
• از به كار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودكش و یا دارای نقص در دودكش جدا خودداری كنید.
• آب گرمكن های دیواری گازی، اگر به مدت طوالنی روشن باشند، خطرناك می شوند.
• درون خانه، به خصوص در محل خواب خود، دستگاه هشدار مونواکسیدکربن نصب کنید.
• تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیرمجرب و بی تجربه یا نصب آنها توسط اعضای خانواده باعث ایجاد خطر می شود.

• مسمومیت با مونواکسید کربن یا گازگرفتگی، مسمومیتی است که به خاطر تنفس گاز خطرناک مونواکسید کربن ایجاد می شود.
• گاز مونواکسید کربن بی بود و بی رنگ است، اما مرگبار!
• قاتل خاموش را جدی بگیرید؛ تهویه را فراموش نکنید. 
• بخاری بدون دودکش، جان را می گیرد نه سرما را!
• قبل از روشن کردن بخاری، سلامت دودکش را بررسی کنید. 
• در هنگام روشن بودن وسایل گرمایشی، دقت کنید دودکش داغ باشد.
• مسیر دودکش را قبل از راه اندازی وسیله گرمایشی کنترل و منافذ مسیر دودکش را مسدود کنید.
• هرگز در فضای بسته از بخاری بدون دودکش استفاده نکنید. 
• شعله آبی نشانه احتراق کامل است، زرد یعنی خطر!
• سرگیجه، تهوع و خواب آلودگی ممکن است نشانه ی گازگرفتگی باشد. 
• با آغاز سرما، قاتل خاموش هم بیدار می شود! مراقب باشید .
• هر سال بخاری و دودکش را پیش از استفاده سرویس کنید. 
• در فضای بسته خودروی خود را روشن نکنید؛ مرگ خاموش در کمین است. 
• نصب هشداردهنده گاز مونواکسید کربن، یک تصمیم کوچک برای نجات بزرگ. 
• در صورت شک به مسمومیت با گاز مونواکسیدکربن، فورا پنجره ها را باز و محل را ترک کنید. 
• مونواکسید کربن دشمنی است که دیده نمی شود؛ اما می تواند جان شما را بگیرد. 
• علایم مسمومیت با مونواکسید کربن را بشناسید: سردرد، ضعف جسمانی، سرگیجه، تهوع و استفراغ، خواب آلودگی.
• هرگز بخاری را در حمام یا اتاق کوچک در بسته روشن نکنید.
• از وسایل گازسوز در فضای بسته استفاده نکنید. 
• مونواکسید کربن گازی بی بو و کشنده است؛ تهویه مناسب را فراموش نکنید. 
• هرگز برای گرم کردن فضای داخلی خودرو یا چادر از اجاق گاز استفاده نکنید. 
• استراحت در خودرو با موتور روشن در فضای بسته می تواند مرگ آفرین باشد. 
• سرمای زمستان را با رعایت ایمنی پشت سر بگذاریم؛ مراقب قاتل خاموش باشیم.
• در اتاقی که یک وسیله گازسوز روشن است، تمام مسیرهای ورود و خروج هوا را نبندید. 
• برای دودکش ها حتما از کلاهک اچ شکل استفاده کنید. 
• استفاده از بخاری بدون دودکش و  دارای نقص در لوله بخاری ممنوع. 
• سرد بودن لوله بخاری نشانه مسدود بودن آن است. 
• استفاده از لوله آکاردئونی به جای دودکش ممنوع. 
• قبل از روشن کردن بخاری، دودکش ها را به درستی بازدید و پاکسازی کنید.
• قراردادن انتهای دودکش وسیله گازی داخل آب ممنوع.