فهرست مندرجات
- رسانه در جنگ
- توصیه‌های سلامت روان برای روز های پرتنش
- توصیه‌هایی برای مراقبت از کودکان در برابر اخبار ناگوار
- توصیه ها در مورد تجمع در محل انفجار
- نکات ایمنی پس ازحملات نظامی
- چند توصیه پدافندی برای تخلیه ایمن و سریع در شرایط اضطراری وبحرانی
- در مواجهه با فردی که دچار سوختگی یا جراحت ناشی از انفجار شده، چه اقداماتی باید انجام داد؟
- توصیه ها در شرایط اضطراری
- در مواجهه با فردی که دچار سوختگی یا سوانح ناشی از انفجار شده، چه اقداماتی باید انجام داد؟
- توصیه های بیماری های واگیر در شرایط بحران
- توصیه های بیماری های غیر واگیر در شرایط بحران
- توصیه های تغذیه ای در شرایط بحران
- توصیه هایی برای حفظ سلامت روان در شرایط بحران
- حمایت روانی از کودکان در شرایط بحران
- شیوه درست مواجه والدین با نگرانی های کودک در شرایط حساس
- توصیه های سلامت روان سالمندان در شرایط بحران
- توصیه های سلامت مادران در شرایط بحران
- توصیه های بهداشت محیط در شرایط بحران
- تمهیدات لازم واحدهای کاری در شرایط بحران
- توصیه های بهداشت حرفه ای در شرایط بحران
- نکات ضروری در پیشگیری از مسمومیت ها
- چک‌لیست کامل اضطراری و کاربردی برای آمادگی در شرایط جنگ یا بحران
- توصیه های طب ایرانی برای تاب آوری جسمی روان/ی در شرایط بحران
- رسانه های آموزشی
رسانه در جنگ، هم سلاح است هم پناهگاه!
در شرایط بحرانی، رسانه نه‌فقط یک ابزار اطلاع‌رسانی بلکه بازیگری تعیین‌کننده در میدان نبرد روانی است. در چنین شرایطی، هر شهروند «رسانه کوچک اما تأثیرگذار» است.
دروازه‌بانی خبر:
انتشار بی‌مسئولانه اخبار = تغذیه تبلیغات دشمن.
مارپیچ سکوت:
در سکوت خبری و فراگیری اخبار متناقض؛ روایت دشمن با تکرار بسیار غالب میشود.
هر پست/ بازنشر بی‌دقت، تیر خلاص به روحیه ملی است!
وظیفه ما:
- فریب نخوریم: منبع‌های نامعتبر را منتشر نکنیم.
- آرامش را تقویت کنیم: از تکرار اخبار تنش‌زا بپرهیزیم.
- حامل خبرهای پیروزی باشیم: تکرار موفقیت‌ها، بخشی از نبرد است!
توصیه‌های سلامت روان برای روز های پرتنش
- در این شرایط سخت، حفظ سلامت روان به اندازه سلامت جسم اهمیت دارد.
- یگیری لحظه‌به‌لحظه اخبار، به ویژه از منابع غیررسمی، تنها اضطراب را تشدید میکند.
- بهتر است روزانه فقط یک یا دو بار و آن هم از منابع معتبر پیگیر اخبار باشید.
- وقتی احساس تنش می‌کنید، تکنیک‌هایی مثل تنفس عمیق، دوش آب گرم، تمرکز بر حواس پنج‌گانه، بدن را به وضعیت امن بازمی‌گرداند.
- حتی در سخت‌ترین شرایط، برنامه خواب، وعده‌های غذایی و فعالیتهای معمول خود را حفظ کنید.
- با افراد قابل اعتماد در تماس باشید، اما گفتگوها را محدود به موضوعات اضطراب‌آور نکنید.
راهکارهای حفظ سلامت روان و کنترل استرس در بحران
- احساسات خود را بپذیرید. خشم، ترس، غم و اضطراب واکنش طبیعی هنگام خطر هستند. آنها را سرکوب نکنید.
- فقط یک بازه ۲۰دقیقه ای را در طول روز برای دریافت خبر از منابع رسمی معتبر مشخص کنید
- سعی کنید هر روز با سه نفر از عزیزان و دوستانتان ۳دقیقه تماس بگیرید بدون اینکه درباره جنگ صحبت کنید
- ساعت خواب و بیداری و غذا خوردنتان را ثابت نگه دارید و روال عادی زندگی را پیش بگیرید
- در موقعیت هایی که دچار استرس هستید ۴ثانیه دم، ۴ثانیه مکث و ۶ثانیه بازدم را ۵بار انجام دهید تا آرام تر شوید
- لیست کارهایی که برایتان لذت‌بخش و ساده هست را بنویسید و هر روز یکی را انجام دهید مثل خوردن چای دارچین، گوش کردن به صدای موسیقی یا طبیعت
- اگر افکار خودآسیب رسان، بی خوابی شدید یا فلش بک های مکرر دارید با خطوط ۱۴۸۰ یا ۴۰۳۰ تماس بگیرید یا به نزدیکترین پایگاه بهداشتی برای دریافت خدمات مشاوره رایگان مراجعه نمایید.
توصیه‌هایی برای مراقبت از کودکان در برابر اخبار ناگوار
- باید برای احساسات کودکان اعتبار قایل شد.
- کودکان را در معرض اخبار خصوصا اخبار بد و ناگوار قرار ندهید.
- کودکی که کمتر از ده سال سن دارد اگر در معرض اخبار ناخوشایند قرار بگیرد بیش از سایرین تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
- والدین باید کودک را مطمئن کنند که از او در هر شرایط و موقعیتی مراقبت می‌کنند.
- خبرهای خوب را به گوش بچه‌ها برسانید.
- نوجوانان را با منابع خبری معتبر آشنا کنید و بر منابع رسانه‌ای که نوجوان ما اخبار را دریافت می کند نظارت داشته باشید.
- در روزهایی که اخبار نگران‌کننده در فضای عمومی منتشر میشود و واژه‌هایی چون حمله، جنگ، شهید و حملات موشکی میان مکالمات بزرگترها می‌چرخد، ذهن کوچک کودکان گاهی بی‌صدا، اما عمیقاً ملتهب میشود.
- آنها هنوز نمی‌توانند مثل بزرگترها منطق دفاعی بسازند. ذهنشان پر از تصاویر مبهم و ترسناک میشود که درکی از واقعیت پشت آن ندارند.
- در چنین شرایطی، وظیفه والدین و بزرگترها بسیار حساس و سرنوشت‌ساز است.
کودک را منبع اخبار نکنید.
- بسیاری از والدین ناخواسته در حضور کودک اخبار را با جزییات می‌شنوند و تحلیل می‌کنند. هرچه کودک کمتر در معرض شنیدن اخبار تلخ باشد، ذهنش آرام‌تر می‌ماند.
پاسخ کوتاه و اطمینان‌بخش بدهید.
- اگر کودک سوال پرسید، توضیحاتی ساده، کوتاه و در سطح درک او بدهید:
- «بله، اتفاقی افتاده، اما بزرگترها مراقب هستند و همه چیز تحت کنترل است.»
از کلمات اضطراب‌آور دوری کنید.
- واژه‌هایی مانند «جنگ»، «بمباران»، «مرگ»، «خطرناک» و… ذهن کودک را به کابوس می‌برد. این واژه‌ها را حذف کنید.
روال عادی زندگی را حفظ کنید.
- برنامه خواب، غذا، بازی و آموزش کودک را تغییر ندهید. ثبات، بزرگ‌ترین ضد اضطراب برای کودک است.
اضطراب خود را مدیریت کنید.
- کودک بیش از گوش، با چشم و دلش می‌آموزد. اگر شما آرام باشید، او نیز آرام‌تر میشود.
بازی و فعالیتهای مثبت را تقویت کنید.
- بازی‌های آرامش‌بخش، کتاب‌خوانی، نقاشی و حتی گفتگوهای شاد خانوادگی، ذهن کودک را از اضطراب دور میکند.
اجازه دهید احساساتش را بیان کند.
- اگر ترسید یا سوال داشت، حرفش را قطع نکنید. گوش بدهید و سپس با جملاتی حامی و امن‌کننده پاسخ دهید:
- «می‌فهمم که کمی نگرانی. ولی من و بابا مراقب تو هستیم.»
خواب شبانه را جدی بگیرید.
- اضطراب در شب تشدید میشود. خواب کافی و آرامبخش، بهترین داروی روان کودک در این شرایط است.
پند:
- در روزهای طوفانی زندگی، بزرگ‌ترین هدیه برای کودک، تماشای آرامش پدر و مادر است؛
توصیه ها در مورد تجمع در محل انفجار
- از تجمع و ایجاد ازدحام در محل‌های وقوع انفجار خودداری کنید تا هم امنیت خود را تامین کرده باشید و هم حضور تیم‌های امدادی و اورژانس تسهیل شود.
- تنها در موارد واقعاً اضطراری با اورژانس تماس بگیرید و از اشغال‌کردن خطوط و تماس‌های غیرضروری با این سامانه امدادی جدا خودداری کنید.
- افراد مسن، بیماران مزمن، کودکان و مادران باردار را تنها نگذارید و در اعلام اخبار ناگوار، حساسیت‌های روانی این عزیزان را در نظر بگیرید.
- تا این لحظه درخصوص تشعشات اتمی بنابر بررسی‌های مرجع ذیصلاح هیچ گونه مشکل و نگرانی وجود ندارد و کلیه اقدامات لازم برای بررسی و نظارت و رصد بطور مستمر در حال انجام است.
- اخبار را از منابع معتبر دنبال کنید.
- در بازنشر اخبار و تصاویر حوادث، مسئولانه و آگاهانه عمل کنید
- آگاهی، آرامش و همبستگی، مهمترین راهکار مقابله با فشارهای روانی در بحران
- وضعیت سلامتی خود را به خانواده و دوستانتان اطلاع دهید.
- مراقبت ویژه از سلامت روانی کودکان و سالمندان در چنین شرایطی بسیار مهم است.
- افرادی که سابقه مشکلات سلامت روان دارند، در شرایط بحرانی نیازمند توجه ویژه ای هستند.
- برای حفظ سلامت روانی جامعه از انتشار تصاویر دلخراش خودداری کنید.
نکات ایمنی پس ازحملات نظامی
درصورت مواجهه با تخریب ساختمان‌های مسکونی پس از حملات نظامی،ضمن حفظ آرامش و خونسردی رعایت نکات ایمنی زیر برای حفظ جان است:
- خروج ایمن:اگر درساختمان آسیب‌دیده هستید،با احتیاط و بدون استفاده از آسانسور،ازمسیرهای ایمن خارج شوید.
- اجتناب ازنزدیکی به ساختمان‌های ناپایدار:ازساخت‌و سازهای تخریب‌شده یاترک‌خورده دوری کنید،زیرا احتمال ریزش وجود دارد
- ماسک بزنید:برای جلوگیری از تنفس گردوغبارو آلودگی‌های ناشی از تخریب،ازماسک یاپارچه مرطوب استفاده کنید.
- قطع گازو برق:درصورت امکان، شیر اصلی گاز وکلید برق را قطع کنید تا از انفجاریا آتش‌سوزی جلوگیری شود.
- دورشدن ازخطوط برق افتاده:به سیم‌ها وکابل‌های برق آسیب‌دیده نزدیک نشوید،چون ممکن است دارای جریان باشند.
- استفاده ازچراغ قوه:در تاریکی به جای شمع یاکبریت ازچراغ قوه استفاده کنید تاخطر انفجارناشی از نشت گازکاهش یابد.
- پناهگیری درمکان امن:اگر امکان خروج ندارید،در زیرمیزهای محکم یا دیوارهای داخلی ساختمان پناه بگیرید.
- کمک‌های اولیه:درصورت جراحت،زخم را تمیزنگه دارید و در صورت نیاز از بانداژ فشاری برای کنترل خونریزی استفاده شود.
- آب وغذای سالم:فقط از آب بطری یاجوشانده‌شده استفاده کنید و ازمصرف موادغذایی آلوده به گردوغبار یاموادشیمیایی خودداری کنید.
- هماهنگی بانیروهای امدادی:تا زمان حضورتیم‌های نجات،از شایعات دوری و فقط به دستورات مقامات رسمی عمل کنید.
چند توصیه پدافندی برای تخلیه ایمن و سریع در شرایط اضطراری وبحرانی
- اولویت خروج اضطرار ی به ترتیب از طبقه همکف و زیرهمکف شروع وسپس طبقات اول، دوم و طبقات بالاتر میباشد
- چنانچه در ساختمان راه های خروجی متعددی وجود دارد، با هماهنگی قبلی و توجیه و انجام تمرین، مسیرخارج شدن از راهروها و راه پله ها بر اساس اولویت صورت پذیرد؛
- در طبقات بالا اولویت تخلیه با مکان هایی است که به خروجی ها و راه پله ها نزدیکتر هستند؛
- از دویدن، ازدحام و فشار دادن به همدیگر پرهیز گردد؛
- فضاهای خطرناک مانند آزمایشگاه و کارگاه در اولویت تخلیه اند
- افراد می بایست در حین حرکت خود، در راهرو و راه پله ها، مراقب سایر همکاران یا همسایه ها و دیگر افراد در حال تخلیه، اشیای معلق یا سقوط کرده و موانع به وجود آمده باشند و اصول ایمنی را رعایت نمایند
- تقدم تخلیه با مجروحان، کودکان، سالمندان و افرادآسیب پذیر
- از آسانسور استفاده نگردد
- هنگام خروج اگر کیف دستی به همراه دارید روی سرتان قرار دهید ویا این که دستان خود را روی سرتان قرار دهید
- حین استفاده از راه پله یا پله های اضطراری، به نرده و حفاظ پله ها فشار وارد نشود
- در صورت استشمام بوی گاز، حتما شیر گاز را ببندید و در ادارات و ساختمان های بزرگ یک نفر و جانشین آن مسول این کار باشد.
- کارمندان یا ساکنان ساختمان های بزرگ می بایست در فضای باز که از قبل برا ی آنها پیش بینی شده است، تجمع نمایند
- پس از تجمع کارمندان یا ساکنان در فضای باز، باید کارمندان و ساکنین می بایست سرشماری شوند و فهرست افراد غایب به مسئولین ایمنی یا مسولین مرتبط گزارش گردد
در مواجهه با فردی که دچار سوختگی یا جراحت ناشی از انفجار شده، چه اقداماتی باید انجام داد؟
- در وهله نخست، بهتر است مصدوم را به آرامی از منبع حرارت نظیر آتش، بخار، مایعات داغ یا مواد شیمیایی دور و او را به محیطی ایمن منتقل کنید
- در مواردی که لباس در حال سوختن است، از پتوی غیر قابل اشتعال و یا غلتاندن مصدوم برای خاموش کردن شعله استفاده کنید.
- بلافاصله محل سوختگی را به مدت حداقل ۱۰ دقیقه زیر جریان آرام آب خنک، آب لوله قرار دهید.
- استفاده از یخ یا آب بسیار سرد به علت انقباض عروق و آسیب بافتی، توصیه نمی شود.
- از مواد غیرپزشکی مانند روغن، سیب زمینی، خمیر دندان، کره، آرد، سفیده تخم مرغ یا هرگونه ترکیبات سنتی بر روی محل سوختگی استفاده نکنید.
- در مواردی که عضوی از بدن مانند انگشت، دست یا پا قطع شده است، آن را در یک کیسه پلاستیکی تمیز قرار داده و به همراه مصدوم به مرکز درمانی منتقل شود.
توصیه ها در شرایط اضطراری
- پناهگیری فوری
- به نزدیکترین پناهگاه یا زیرزمین بروید.
- اگر دسترسی ندارید: به پایین‌ترین طبقه ساختمان، راه‌پله‌های بتنی، یا اتاقی بدون پنجره بروید.
- از پنجره‌ها، دیوارهای خارجی و شیشه‌ها دور بمانید.
- به مصدومان کمک اولیه دهید (اگر آموزش دیده‌اید).
- مراقب آوار، شیشه‌های شکسته و سیم‌های برق باشید.
- حفاظت از سر و بدن
- روی زمین دراز بکشید، سر خود را با دستان یا پتو بپوشانید.
- اگر کِسی کنارتان است (مخصوصاً کودکان) روی او خم شوید.
- اخبار رسمی را دنبال کنید
- فقط به منابع معتبر گوش دهید:
- رادیو ملی ایران (صداوسیما)
- آژیرهای هشدار عمومی (در صورت فعال شدن).
- از شایعات در شبکه‌های اجتماعی پرهیز کنید.
- کیف اضطراری آماده کنید (اگر زمان دارید)
- آب، داروهای ضروری، چراغ قوه، پاوربانک، پول نقد، شناسنامه.
در مواجهه با فردی که دچار سوختگی یا جراحت ناشی از انفجار شده، چه اقداماتی باید انجام داد؟
- در وهله نخست، بهتر است مصدوم را به آرامی از منبع حرارت نظیر آتش، بخار، مایعات داغ یا مواد شیمیایی دور و او را به محیطی ایمن منتقل کنید
- در مواردی که لباس در حال سوختن است، از پتوی غیر قابل اشتعال و یا غلتاندن مصدوم برای خاموش کردن شعله استفاده کنید.
- بلافاصله محل سوختگی را به مدت حداقل ۱۰ دقیقه زیر جریان آرام آب خنک، آب لوله قرار دهید.
- استفاده از یخ یا آب بسیار سرد به علت انقباض عروق و آسیب بافتی، توصیه نمی شود.
- از مواد غیرپزشکی مانند روغن، سیب زمینی، خمیر دندان، کره، آرد، سفیده تخم مرغ یا هرگونه ترکیبات سنتی بر روی محل سوختگی استفاده نکنید.
- در مواردی که عضوی از بدن مانند انگشت، دست یا پا قطع شده است، آن را در یک کیسه پلاستیکی تمیز قرار داده و به همراه مصدوم به مرکز درمانی منتقل شود.
توصیه های بیماری های واگیر در شرایط بحران
بیماریهای واگیر مهمترین بخش از امنیت سلامت هستند و در بین بیماریهای واگیر مهمترین نگرانی از سمت بیماریهای تنفسی استاهمیت بیماریهای حاد تنفسی :
سرعت انتشار- کثرت مبتلایان- قابلیت ایجاد همه گیری و احتمال بروز عارضه و مرگ و میر در گروه های پرخطر
آنفلوانزا یک بیماری ناشی از ویروس های آنفلوانزا می باشد که باعث آلودگی دستگاه تنفسی بسیاری از حیوانات، پرندگان و انسان می گردد.آنفلوانزای انسانی بیماری بشدت واگیر می باشد و معمولا بوسیله سرفه و عطسه یک فرد بیمار منتشر می گردد.
آنفلوانزا می تواند منجر به بستری شدن در بیمارستان یا مرگ بویژه و عمدتا در گروههای پرخطر)کودکان، سالمندان،افراد دارای بیماری مزمن(گردد.اپیدمی های بیماری می تواند منجر غیبت از کار در گروههای کاری بزرگ و یا مدارس و کاهش تولید گردد.
آنفلوانزای فصلی با شروع ناگهانی تب یا احساس تب/ لرز، سرفه (معمولاً خشک)، سردرد، درد عضلانی و درد بدن ، خستگی، گلودرد و آبریزش بینی مشخص می شود. گاهی تب وجود ندارد.گاهی اسهال و استفراغ دیده می شود که اسهال و استفراغ در کودکان شایع تر است.
اما در سالمندان و افراد دارای نقص سیستم ایمنی تب بروز نمی کند. علائم غیر معمول آنفلوانزا از جمله ضعف بسیار شدید در سالمندان مراکز نگهداری سالمندان رخ می دهد.
از آنجا که ویروس آنفلوانزا ممکن است ساعتها در شرایط سرد و رطوبت کم در محیط زنده بماند، انتقال ویروس از طریق ترشحات آلوده نیز میتواند صورت گیرد.
آموزش عادات بهداشتی به منظور پیشگیری از بیماریهای تنفسی واگیردار از جمله آنفلوانزا و کرونا
- تأکید بر استفاده از ماسک مخصوصاً در فضاهای بسته و اماکن تجمعی و پر جمعیت
- توصیه بر گندزدایی سطوح پر تماس
- پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار(رعایت حداقل فاصله دو متربا افراد بیمار، پرهیز از دست دادن و در آغوش گرفتن، در هنگام بیماری ، پرهیز ازروبوسی ، ..)
- استراحت در هنگام بیمارشدن تا رفع علایم حاد بیماری
- رعایت آداب تنفسی (پوشاندن دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه کردن ترجیحا با دستمال کاغذی و یا چین بازو)
- شستشوی مداوم و مکرر دست ها) با آب و صابون و یا استفاده از مواد ضدعفونی کننده (
- اجتناب و پرهیز از تماس دستها ) قبل از شستشو و ضد عفونی کردن آنها( با چشمها، دهان و بینی زیرا ممکن است ازاین طریق عوامل بیماریزا وارد بدن شما شوند
- اجرای عادات خوب بهداشتی از جمله تمیز کردن و ضدعفونی کردن سطوح در معرض تماس
- خواب کافی ،کاهش اضطراب، نوشیدن مایعات کافی، تغذیه مناسب و...
- تهویه هوا: تهویه هوای فضای محل استراحت یکی از مهمترین ابزارهای پیشگیری از انتقال وانتشار بیماری های تنفسی واگیر می باشد.
- پرهیز از تماس بدون حفاظت با پرندگان و سایر حیوانات و بالاخص لاشه پرندگان و حیوانات تلف شده
بیماریهای منتقله از آب و غذا
بیماریهای منتقله از آب و غذا در تمام فصول سال بخصوص فصول گرم(بهار و پاییز) اتفاق میافتد. افزایش مسافرت‌ها و همچنین افزایش مصرف غذا درخارج از منزل این بیماریها را به عنوان یک مشکل بهداشتی جهانی مطرح کرده است
بیماریهای منتقله از آب و غذا بیماریهایی هستند که از خوردن و آشامیدن غذا یا نوشیدنی آلوده ناشی می شوند و عوامل این آلودگی، باکتری ها، سموم، ویروس ها و انگل ها هستند. این بیماریها به دلیل ایجاد اسهال میتوانند موجب از دست رفتن آب و املاح بدن فرد بیمار شده و منجر به عوارض کم‌آبی و حتی مرگ انسان در طی مدت کوتاهی شود از این رو باید این‌گونه بیماریها را در همه افراد به خصوص در کودکان،سالمندان و زنان باردار جدی گرفت.
بیماریهای منتقله از غذا به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند:
عفونت‌های منتقله از غذا: این عفونت‌ها از مصرف غذا یا آشامیدنی آلوده به باکتری، ویروس یا انگل ناشی می‌شوند.
مسمومیت منتقله از غذا یا مسمومیت غذایی: مسمومیت منتقله از غذا از مصرف غذا یا نوشیدنی که قبلاً با یک سم آلوده شده ناشی میشود.
**راه انتقال بیماریهای منتقله از آب و غذا:راه انتقال در تمام موارد گوارشی است و به طور کلی این بیماری ها به دو طریق انتقال مستقیم و غیر مستقیم منتقل می شوند که در انتقال مستقیم، افرادی مسول انتقال عفونت هستند که بعد از اجابت مزاج، دستان خود را به طور کامل نمی شویند و در اثر تماس مستقیم با دیگران یا در اثر تماس با مواد غذایی، عفونت را به دیگران منتقل می کنند و بدون شک، بلند بودن ناخن ها می تواند بر خطر انتقال بیماری بیفزاید. و اگر این افراد تولیدکننده یا عرضه کننده مواد غذایی باشند، تهدیدی برای سلامت عمومی است.
انتقال غیر مستقیم نیز به دلیل مصرف آب و مواد غذایی آلوده، سبزیجات و میوه جات آلوده، افزایش مصرف غذا در بیرون از منزل و استفاده از غذاهای آماده (Fast Food) باعث افزایش این بیماریها شده است و شیردادن به شیرخواران با دستهای آلوده یا با بطریهایی که به خوبی تمیز نشده باشد یک عامل خطر چشمگیر برای شیرخواران است.
علائم بالینی: اغلب بیماریهای منتقله از آب و غذا به صورت اسهال، تهوع، استفراغ و دل درد تظاهر می‌یابند. این نشانه‌ها بطور متوسط در مدت 24 تا 48 ساعت بعد از عفونت ظاهر شده و برای یک تا دو روز ادامه می‌یابد.
مهمترین و مؤثرترین راههای پیشگیری از ابتلا به بیماری های منتقله از آب و غذا:
- استفاده از آب آشامیدنی سالم و بهداشتی و رعایت بهداشت مواد غذایی.
- سالم سازی سبزیجات و میوه جات ( پاکسازی، انگل زدایی، ضدعفونی و شستشو)
- شستشوی صحیح دستها با آب و صابون
- قبل از غذا یا شیر دادن به کودک حتماً دستهای خود را با آب و صابون بشوییم
- تغذیه کودک با شیرمادر
- آموزش به کودکان برای رعایت نکات بهداشتی قبل از مصرف غذا
- باید توجه داشت یخ زدن موجب از بین رفتن میکروب‌ها نمیشود بنابراین یخی که از آب آلوده تهیه شده باشد میتواند موجب انتقال آلودگی و ابتلا افراد به بیماری شود.
- کنسروها در صورت آلودگی میتوانند موجب ایجاد مسمومیت‌های خطرناکی شوند لذا قبل از مصرف حتما باید به مدت 20 دقیقه کنسروها را جوشاند.
- مواد غذایی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ به طور کامل پخته شده و از مصرف نیم پز این مواد خودداری شود.
- باید توجه شود که رشد باکتری ها در دمای یخچال متوقف نمی شود بلکه با سرعت کمتری انجام می گیرد بنابراین ضروریست مواد غذایی پخته شده پس از خارج کردن از یخچال به طور کامل گرم و سپس مصرف شوند.
- مواد غذایی پخته شده در کوتاه‌ترین فاصله زمانی مصرف شود.
- تا آنجا که ممکن است میوه‌ها را باید به صورت پوست کنده مصرف کرد
- از خرید مواد غذایی از فروشندگان دوره گرد خودداری کرد.
- غذا را به صورت خانگی تهیه و مصرف نموده و تا آنجا که ممکن است از مصرف غذاهای آماده در خارج از خانه خودداری کرد.
- دور نگه داشتن ظروف و مواد غذایی از دسترس حشرات (سوسک و مگس)
- اگر به هر دلیلی فردی مبتلا به اسهال و یا استفراغ شد خصوصا کودکان زیر پنج سال ، افراد سالمند و زنان باردار یا افراد دارای بیماریهای مزمن ، باید حتما به پزشک مراجعه کرده و از خوددرمانی پرهیز نماید. جبران آب و املاح از دست رفته در بیماران مبتلا به اسهال بسیار اهمیت دارد. استفاده از پودر ORS و تجویز مایعات خانگی مانند آب سیب رقیق شده طبیعی بدون اضافه کردن شکر توصیه میشود.
- باید در نظر داشت که بیمار مبتلا به اسهال اگر پس از مراجعه به پزشک و درمان، بهبود نیافته و دچار علائمی شامل افزایش دفعات مدفوع آبکی، ناتوانی در خوردن و آشامیدن، تشنگی بسیار زیاد، استفراغ های مکرر، تب و وجود خون در مدفوع و کاهش سطح هوشیاری شود باید دوباره به پزشک مراجعه کند.
توصیه های بیماری های غیرواگیر در شرایط بحران
بیمار دیابتی وابسته به انسولین وداروهای خوراکی در هنگام بحران جنگ چه وسایلی را باید همراه خود داشته باشد
- انسولین وقرص‌ها و سایر داروهای مصرفی كمی بیش از تعداد لازم پیش‌بینی شده در بحران برای مدت زمان یک ماه
- لانست(تیغ مخصوص) برای خون‌گیری و نوارهای آزمایش قند خون(در صورت داشتن گلوكومتر) برای مدت زمان یک ماه
- قند حبه‌ای، نبات، بیسكویت و آبمیوه برای درمان كاهش احتمالی قند خون
- میان وعده‌های مناسب (مانند میوه و ساندویچ‌های كوچك)
- بطری آب آشامیدنی حتماً همراه خود داشته باشد
- آرامش خود راحفظ کنید استرس وخشم خود را مدیریت کنید
بیمار فشارخون هنگام بحران جنگ چه وسایلی را باید همراه خود داشته باشد
- داروی کافی برای طول مدت یکماه به همراه داشته باشید
- درطول جنگ از غذاهای کم نمک و کم چرب مثل سبزیجات و میوه ها استفاده کنید و بیش از اندازه از تنقلات استفاده نکنید
- خودداری از نشستن و بی تحرکی طولانی
- آرامش خود راحفظ کنید استرس وخشم خود را مدیریت کنید
بیمار تیروئید هنگام بحران جنگ چه وسایلی را باید همراه خود داشته باشد
- داروی کافی (لوتیروکسین) برای طول مدت یک ماه برای کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید به همراه داشته باشید
- شیرخشک های رژیمی و داروهای مربوط به بیماران متابولیک ارثی (فنیل کتونوری و سایر ...) به مدت یک ماه موجود باشد.
توصیه های تغذیه ای در شرایط بحران
اولویت دادن به یک رژیم غذایی متعادل با کالری، پروتئین و مواد مغذی ضروری کافی برای حفظ سلامت و روحیه عمومی هموطنان عزیزمان بسیار مهم است. لذا دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در شرایط کنونی کشور توجه هم میهنان عزیز را به رعایت نکات زیر معطوف میدارد:
- بهتر است ضمن رعایت خونسردی و آرامش در تمام شرایط، به اندازه نیاز خانوار خرید مواد غذایی انجام شود و از خرید و انبار کردن بیش از اندازه مواد غذایی خودداری کنیم. خوشبختانه واحدهای تولیدی مواد غذایی در کشور با تمام ظرفیت در حال کار هستند و نگرانی خاصی بابت دسترسی به مواد غذایی ضروری در کشور وجود ندارد.
- تمام هموطنان عزیز تمرکز کافی بر در دسترس بودن غذاهای سالم و فاسد نشدنی داشته باشند تا در صورت تشدید اوضاع بتوانند برای تامین کالری، پروتئین و مواد مغذی کافی از آنها استفاده کنند.
- دسترسی به آب آشامیدنی تمیز و سالم یکی دیگر از نکات مهم تغذیه ای در شرایط کنونی کشور است که بهتر است همواره مد نظر هموطنان عزیز قرار گیرد. خوشبختانه تامین آب آشامیدنی سالم در تمام نقاط کشور مهیاست و نگرانی خاصی بابت این امر وجود ندارد. با این حال، توصیه میشود در صورت تهیه آب معدنی، بهتر است آنها را در مقابل نور خورشید قرار ندهید.
- از مصرف کالری کافی برای حفظ سطح انرژی و جلوگیری از تحلیل عضلات، به ویژه در شرایط استرس، اطمینان حاصل کنید. توصیه میشود انرژی مورد نیاز خود را از اقلام غذایی سالم و بی ضرر مثل غلات سبوس دار، میوه ها و سبزیها و حبوبات تامین کنید. دقت کنید که بعلت شرایط دورکاری در کشور و در برخی موارد کاهش فعالیت بدنی و همچنین دسترسی به تمام غذاها در منزل، احتمال افزایش دریافت کالری در برخی افراد وجود دارد که خود میتواند باعث افزایش وزن و خطرات بعدی شود. این در حالی است که با توجه به شرایط پیشگفت، نیاز به انرژی نسبت به روزهای معمول شاید کمی کمتر شده باشد. لذا دریافت انرژی را متناسب با سطح فعالیت خود تنظیم کنید و از مصرف بی رویه کالری خودداری کنید.
- مصرف مقادیر کافی پروتئین برای حفظ توده عضلانی ضروری است. میتوانید پروتئین مورد نیاز بدن را از انواع پروتئینهای حیوانی (مثل تخم مرغ و گوشتها) و گیاهی (مثل حبوبات، سویا و آجیلها) تامین کنید. در صورت تشدید تنش ها، منابع پروتئینی فاسد نشدنی با ماندگاری بالا مانند گوشتهای کنسرو شده، حبوبات، سویا یا آجیل را در اولویت قرار دهید.
- برای تامین انرژی مورد نیاز خود، منابع غذایی حاوی کربوهیدراتهای پیچیده مثل نان، برنج و حبوبات را انتخاب کنید.
- با توجه به فصلی که در آن قرار داریم و شرایط دورکاری و کاهش فعالیت بدنی در برخی افراد نسبت به روزهای معمول، به منظور جلوگیری از افزایش دریافت کالری و همچنین تامین فیبر و مواد مغذی مورد نیاز بدن، میوه ها و سبزیجات تازه میان وعده های بسیار خوبی بشمار می آیند که خوشبختانه در اغلب نقاط کشور در دسترس می باشند. در صورت تشدید اوضاع که دسترسی به میوه های تازه مقدور نباشد میتوان از میوه های خشک و یا میوه‌ها و سبزیجات کنسرو شده استفاده کرد.
- بهتر است مصرف تنقلاتی مثل چیپس و پفک و نوشابه ها و آبمیوه های صنعتی و همچنین غذاهای آماده و فرآوری‌شده مثل سوسیس، کالباس، پیتزا، انواع سوخاری ها و فست فودها حتی الامکان محدود شود. کالری، چربی، نمک و قند بالای موجود در بسیاری از این محصولات غذایی میتوانند برای سلامت شما آسیب رسان باشند. بهتر است در چنین شرایطی روی دریافت غذاهای سنتی، کامل، کم‌فرآوری‌شده که ارزش غذایی بیشتری دارند تمرکز کنید.
- خوردن لبنیات را در طی این ایام فراموش نکنید. بویژه خوردن یک لیوان شیر کم چرب در هنگام خواب باعث بهبود کیفیت خواب شما میشود و میتواند به آرامش روانی شما نیز خیلی کمک کند.
توصیه هایی برای حفظ سلامت روان در شرایط بحران
مدیریت هیجانات و پذیرش احساسات در مواقع بحران
در شرایط سخت مثل بحران‌ها، احساساتی مثل ترس، اضطراب، ناراحتی یا خشم طبیعی هستن. این احساسات ممکنه فشار روانی رو زیاد کنن و به مشکلات جسمی یا روانی منجر بشن. مثال: وقتی ناگهان خبر بدی می‌شنوی، ممکنه قلبت تند بزنه یا بی‌قرار بشی. این واکنش طبیعیه.
راهکارهای زیر به تنظیم هیجانات کمک می‌کنن:
- احساسات خودت را شناسایی کن و بپذیر تا بتوانی بهتر با آنها کنار بیایی. مثال: بگید "من الان نگرانم و این قابل درکه چون شرایط سخت شده".
- به خودت اجازه بده ناراحتی، غم یا ترس را احساس کنی. مثال: لازم نیست خودت رو سرزنش کنی که چرا ناراحتی. برای کاهش استرس، فعالیتهای ساده مثل نیایش،ورزش، پیاده‌روی، تنفس عمیق یا مراقبه انجام بده. مثال: روزی ۵ دقیقه نفس عمیق بکش یا کمی نرمش سبک انجام بده و یا دعا بخوان. در لحظه حال متمرکز باش. مثال: وقتی چای می‌خوری فقط روی طعم و گرماش تمرکز کن، نه فکر کردن به گذشته یا آینده.
- تجربه‌های احساسی خود را بنویس. مثال: هر شب چند خط درباره احساست توی دفترچه بنویس
- کارهای عادی روزانه مثل خواب منظم، غذا خوردن در ساعات مشخص و برنامه‌ریزی روزانه را انجام بده. مثال: حتی اگر شرایط سختی داری، سعی کن صبحانه رو به موقع بخوری و سعی کن شبها به موقع بخوابی
- از عادت‌های سالم مثل نوشتن، دعا، عبادت یا گفتگو با فردی مطمئن استفاده کن.
- فعالیت‌هایی که بهت حس خوب میده رو انجام بده.مثال: مثل گوش دادن به موسیقی، دوش گرفتن، صحبت با دوست صمیمی یا آشپزی کردن.
- کارهای کوچک و قابل انجام را انتخاب و انجام بده. مثال: مثلا فقط یک کشو را مرتب کن.
- کافئین، الکل و مواد مخدر را محدود یا قطع کن. چون باعث بیقراری و اضطراب می‌شن.
- وعده‌های غذایی را حذف نکن و طبق برنامه معمول روزمره پیش برو. همچنین از مصرف بیش‌ازحد کافئین که ممکن است باعث بیقراری بشه، خودداری کن.
- محدودسازی دریافت اطلاعات:در شرایط سخت، دیدن یا شنیدن خبرهای زیاد (به‌ویژه از منابع نامعتبر) می‌تونه اضطراب و نگرانی رو زیاد کنه.
- برای محافظت از سلامت روانی‌تون:فقط از منابع معتبر خبری استفاده کنید و از شایعات دوری کنید. مثال: به‌جای شنیدن خبرهای ترسناک از گروههای ناشناس، فقط به اخبار رسمی گوش بدید.
- مدت زمانی که اخبار می‌بینید یا می‌شنوید را مدیریت کنید و از دیدن مداوم آن خودداری کنید. مثال: تصمیم بگیرید فقط یک‌بار در روز، مثلاً عصرها اخبار رو چک کنید.
- به‌جای دنبال‌کردن خبرهای ناراحت‌کننده با جزئیات، روی اطلاعات کاربردی تمرکز کنید. مثال: اگر دنبال خبر هستید، چیزهایی بخونید که بهتون کمک میکنه تصمیم بگیرید یا از خودتون مراقبت کنید.
حفظ آرامش روانی در شرایط جنگی:
- دوری ازاخبار لحظه ایی و تصاویر تکان دهنده و شایعات (فقط در بازه های مشخص از منابع رسمی پیگیر بود)
- بازگشت به بدن (ذهن در بحران میان گذشته و آینده پرتاب می شود. تکنیک های مثل تنفس عمیق، دوش آب گرم، تمرکز برحواس پنج گانه، بدن را به وضعیت امن برمی گرداند)
- حفظ ریتم های عادی زندگی ( خواب، تغذیه و کارهای روزمره پیام ادامه زندگی به مغز می دهد و نشانه بی خیالی نیست نوعی تاب آوری فعال است)
- گفتگو با دیگران- نه فقط در خصوص بحران
- محدودسازی ذهنی دربرابرفاجعه سازی
حمایت روانی از کودکان در شرایط بحران
- حواسمان باشد که کودک دچار وحشت از حرف های ما درباره جنگ نشود
- به آنها اطمینان دهید که بزرگترها برای حل این مسائل تلاش می کنند
- به سؤالات کودک خود صادقانه پاسخ دهید. از پاسخ های مبهم و غیر واقعی جداً اجتناب کنید
- در کار روزانه، خواب و تغذیه کودکان در حد امکان هماهنگی ایجاد شود و نظمی که قبل از حادثه بوده است به تدریج به خانه برگردد.
- بر تماشای برنامه های مرتبط با فاجعه یا حادثه کنترل و نظارت داشته باشید
- به زبان ساده برای کودک جنگ را توضیح دهید: الان یه سری آدم ها با هم دعوا دارند ولی ما کاری می کنیم که تو در امان باشی
- برای کودک کارهای روزمره ساده بسازید: هر شب قبل خواب با هم کتاب بخوانید، یک نقاشی بکشید
- به احساساتش گوش کنید وتایید کنید: " میدونم ترسیدی، طبیعیه که ترسیدی. بیا با هم یه کاری کنیم آروم بشی
- به کودک امید و معنا بدهید: "یادت میاد برق قطع شده بود و با شمع بازی کردیم؟ الانم یه مدت سخته ولی بعدش دوباره روزهای خوب میاد"
- وقتی کودک بتونه ترس، ناراحتی یا نگرانی خودش رو بیان کنه، فشار روانی کمتری رو تجربه میکنه
- وقتی فرزندتان از احساسات و نگرانی هایش میگوید، با تمام وجود گوش کنید؛ گوشی را کنار بگذارید
- احساسات فرزندتان را نام گذاری و تایید کنید: "میدونم ترسیدی، این اتفاق برای بزرگتر ها هم ترسناکه چه برسه به بچه ها"
- وقتی فرزندتان از ترس و نگرانی اش می گوید، نگوییم "باید قوی باشی"، "گریه نکن"، "مرد باش"
- همدلی با فرزندان میتواند فقط یک آغوش گرفتن او باشد
- آموزش آرام ساری به فرزندان: فرض کن یک گل خوشبو جلوت هست آروم بو کن (دم)، ...حالا یه شمع روشنه آروم فوتش کن (بازدم)
- برای کودک جعبه آرامش بسازید: درون یک جعبه یا کیف وسایل دوست داشتنی فرزندتان را بگذارید، و بگید هر وقت ترسیدی میتونی بری سراغ جهبه ات
- آموزش آرام ساری به فرزندان: وقتی دلت آشوبه، میتونی خودت رو بغل کنی، مثل اینکه من بغلت کردم
- آموزش آرام ساری به فرزندان: به فرزندتان یاد دهید با خودش حرف بزند:"من الان میترسم ولی تنها نیستم، این صدا ها میگذره، مامان کنارمه"
- به فرزندمان نگوییم " از این وضعیت نترس، این همه بچه هست" به فرزندمان بگوییم" وقتی اون صدا اومد کجا بودی؟ چی تو ذهنت اومد"، "صدای خیلی بلندی بود، معلومه که ترسیدی"
- متناسب با سن کودک درباره وضعیت موجود به او اطلاعات دهید
- توضیح وضعیت موجود به کودکان زیر 7 سال: آن ها به جزییات نیاز ندارند فقط آنقدر توضیح دهید که احساس امنیت کنند. مثال: بعضی وقت ها آدم ها با هم دعوا می کنند. جنگ یعنی دعوای خیلی بزرگ بین کشورها ولی خیلی ها دارن درستش می کنند و ما الان کنار هم هستیم
- اطمینان بخشی به فرندان با تکرار پیام امنیت: "ما اینجا امن هستیم" "من همیشه ازت مراقبت می کنم"
- اطمینان بخشی به فرزندان با تکرار پیام امنیت: "ادم های زیادی دارن کار می کنن تا وضع بهتر بشه: مامان ها، بابا ها، آدم های باهوش "
- اطمینان بخشی به فرندان با تکرار پیام امنیت" خیلی از چیزها دست ما نیست ولی ما بلدیم با هم ازخودمون مراقبت کنیم"
- سوالات رایج کودکان: چرا این اتفاق افتاد؟ گاهی در دنیا اتفاقاتی میافتد که ما نمیتوانیم کنترل کنیم، اما ما با هم هستیم و از همحمایت می کنم
- سوالات رایج کودکان: "آیا این اتفاق دوباره می افتد؟ نمیدانیم اما ما با هم هستیم و از هم حمایت می کنیم
- ایجاد حس کنترل در فرزندان مهم است: به فرزندتان بگویید: اگه صدا بلند شنیدیم میریم اون کوشه امن که از قبل با هم انتخاب کردیم
- آموزش آرام ساری به فرزندان: به فرزندتان بگویید: اگه ترسیدی،دستتو بذار رو قلبت ، اروم بگو "من امنم، مامان و بابا پیش ام هستن"
- آموزش آرام ساری به فرزندان: به فرزندتان بگویید: "می تونی عروسک ات رو بغل کنی و آرومش کنی، اونم مثل تو میترسه"
- آموزش آرام ساری به فرزندان: به فرزندتان بگویید: هر وقت دلت گرفت می تونی اون آهتگی که دوست داری رو آروم بخونی یا زمزمه کنی
- آموزش آرام ساری به فرزندان: به فرزندتان بگویید: میدونی ترس، نگرانی یا غصه داشتن کاملا طبیعیه، منم گاهی این حس ها رو دارم
- کلمات اطمینان بخش از والدین به کودکان: تو تنها نیستی، من پیشت ات هستم
- کلمات اطمینان بخش از والدین به کودکان: من از تو محافظت میکنم، کار من محافظت از توئه و اینکار رو بلدم
- آموزش آرام ساری به فرزندان: به فرزندتان بگویید: تو اجازه داری بترسی، عصبانی بشی یا غمگین بشی، من هستم تا آروم بشی
- کودکان مان را در معرض اخبار قرار ندهیم
- رفتارهایی مثل شب ادارای، ناخن جویدن و ... کودکان را بپذیرید و بدون سخت گیری به کودک آرامش دهید و او را تنبیه و شرمنده نکنید
توصیه های سلامت کودکان در شرایط بحران
- رعایت مواردیکه مانع گرمازدگی می شود
- کودک در معرض نور مستقیم خورشید قرار نداشته باشد
- رعایت تغذیه کودک و پیشگیری از افت قند خون
- نوشیدن مایعات (آب و آبمیوه های غیر صنعتی )بمنظور پیشگیری از کم آبی کودک
- همراه داشتن داروهایی که کودک بخاطر بیماری خاصی بصورت مدت دار مصرف می نماید
- پرهیز از درمانهای غیر علمی در هنگام بیماری
- تغذیه شیرخوار زیر 2 سال ترجیحا با شیر مادر
- کودکان را از افراد بیمار و محل های شلوغ دور نگهدارید
- شيرخواران در 6 ماه اول عمر، نياز به هيچ ماده غذايي جز شيرمادر ندارند و بعد از 6 ماهگي نيز شيرمادر همراه با غذاهاي كمكي توصیه می شود.
- تغذیه با شیر مادر از بیماریهای اسهالی و تنفسی ،کوتاه قدی، چاقی و دیابت پیشگیری می کند
- در صورت داشتن علائم خطر نوزادی از قبیل اسهال، استفراغ، تب، شلی و بیحالی، بیقراری، زردی پوست نوزاد، ضعیف شدن مکیدن نوزاد، تنفس مشکل دار و ناله کردن در هنگام تنفس به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنید.
- کودک را در معرض مایعات داغ و وسایل سوزاننده )از قبیل سماور، بخاری، اجاق، کرسی، منقل، تنور، اتو و….( قرا ر ندهید.
- خواباندن نوزاد نزدیک وسایل حرارتی وآشپزی احتمال بروز خطر را بیشتر می کند به خصوص زمانی که اطفال دیگری هم در منزل حضور داشته باشند.
- محیط زندگی کودکتان را عاری از دود )سماور، والر، منقل و …( نگه دارید.
- کمک های اولیه و احیای قلبی عروقی شیرخوار رابیاموزید.
- وسایلی مثل گردنبند، پلاک و... به لباس یا تخت نوزاد آویزان نشوند زیرا می تواند زمینه ساز خطر احتمال صدمه و بلعیدن آن ها باشد.
- هرکز از داروهای مخدر برای کودک استفاده نکنید
- قبل از مصرف هر نوع دارو برای کودک از محتوای آن مطمئن شوید.
- مصرف خودسرانه دارو در کودکان عوارض جبران نشدنی در پی دارد.
- صندلی عقب اتومبیل ایمن ترین محل برای کودکان است.
- از صندلی مخصوص کودک در اتومبیل استفاده کنید.
- کودک را نباید تنها در منزل رها کرد یا مراقبت از او را به عهده کودکان یا افراد غیر مسئول گذاشت.
- مواد شیمیایی )شوینده، پاک کننده، سموم( و داروها را دور از دسترس کودکتان قرار دهید.
شیوه درست مواجه والدین با نگرانی‌های کودک در شرایط حساس
مکانیزم ذهنی کودکان متفاوت از بزرگترها است برای همین در مواجه با اخبار واکنش خاص خودشان را دارند؛ در چنین شرایطی بهتر است والدین به چند نکته مهم توجه کنند:
- جو مصنوعی ندهیم| کودکان هوش هیجانی بالایی دارند و فضای واقعی را حس می‌کنند. لحن اطمینان‌بخش بهتر از امیدواری کاذب یا جو دادن بی‌دلیل و هیجان زده است.
- دروغ نگوییم| گفتن اینکه «هیچی نشده» یا «همه‌چی عالیه» باعث بی‌اعتمادی کودک میشود. شفاف و متناسب با سنش واقعیت رو بگوییم.
- پرسش‌محور شروع کنیم| مثل: «چی شنیدی؟ چی تو رو نگران کرده؟» این کار هم اطلاعات واقعی به ما می دهد، هم به کودک حس امنیت می دهد که جدی گرفته شده است.
- احساساتش رو تأیید کنیم| جملاتی مثل: «میدونم نگرانی اما اینجا کنارت هستم». بگوییم و اطمینان بدهیم که بزرگترها و مسئولان مراقب هستند.
- ریتم زندگی را حفظ کنیم| حفظ روتین (غذا، خواب، بازی) باعث احساس ثبات در کودک می شود. کودک وقتی ساختار را حفظ کنیم، احساس امنیت بیشتری دارد.
- مراقب اخبار و تصاویر فیک باشیم|دقت کنیم با هیجان هرچیزی را فوروارد نکنیم و هر خبری را در جمع نگوییم، فراتر از کودکان، امنیت روانی جامعه هم مهم است.
- عزت نفس کشور را حفظ کنیم|یادمان باشد در چنین شرایطی برای حفظ امنیت روانی خودمان، سالمندان و به‌خصوص کودکان دشمن را بزرگ نکنیم و خودمان را ضعیف جلوه ندهیم.
کودکان در بحران؛ چگونه از روان آنها در جنگ محافظت کنیم؟
- حفظ آرامش و اطمینان‌بخشی به کودک
- پرهیز از قرار دادن کودک در معرض اخبار و تصاویر خشونت‌آمیز
- ایجاد یک روال روزمره منظم حتی در شرایط بحرانی
- فراهم‌کردن محیطی امن، هرچند موقت
- گفت‌و‌گوی صادقانه و متناسب با سن کودک درباره وقایع
- تشویق کودک به بیان احساسات خود از طریق نقاشی، بازی یا صحبت
- حفظ پیوندهای خانوادگی و اجتماعی تا حد امکان
- ارائه فرصت‌هایی برای بازی و فعالیتهای سرگرم‌کننده
- حمایت عاطفی مداوم از سوی والدین یا مراقبین
- استفاده از کمک روان‌شناختی یا مشاوره در صورت نیاز
- تقویت حس امید و آینده‌نگری در کودک
- آموزش مهارت‌های مقابله با استرس به زبان کودکانه
چگونه اضطراب فرزندان را در شرایط اضطرار جنگ کاهش دهیم:
- هیچ وقت به دانش آموز یا کودکتان دروغ نگویید و شرایط پیش آمده را انکار نکنید.
- اجازه بدهید فرزندتان راحت احساساتش را بیان کند.
- در صورتی که فرزندتان اضطراب دارد ولی احساساتش را بروز نمی دهد با پرسیدن سوالات از کودک یا نوجوان جزییات را بپرسید: (از چی ترسیدی؟ این خبرها را از کجا بدست آوردی؟) درصورتی که منابع خبری درستی نداشته او را راهنمایی کنید که نباید به هر خبری اعتماد کرد.
- اخبار جنگ را جلوی بچه ها نخوانید.
- به دانش آموزان و کودکان اطمینان درست بدهید.( از شجاعت و فداکاری های سربازان میهمن بگویید، از قدرت نظامی نیروی های ارتش و .... )
- روتین زندگی فرزندتان را تغییر دهید( رفتن به سالن ورزشی، پارک، گذران وقت با دوستان و...)
توصیه های سلامت روان سالمندان در شرایط بحران
- حفظ روال عادی زندگی وکارای همیشگی : تا جایی که میشه اجازه بدید کارهای روزه مره شون رو مثل همیشه انجام بدن مثلا اگه عادت دارن صبح زود بیدار شن نماز بخونن یا پیاده روی کنن ( اگه شرایط اجازه میده ) نذارید اینا تغییر کنه
- غذای همیشگی : سعی کنید برنامه غذایی شون مثل قبل باشه تغییر ناگهانی تو غذا هم می تونه اذیتشون کنه وبله اندازه کافی آب بنوشن وغذا بخورن
- ارتباط وگوش دادن وحرف زدن : سالمندان ممکن است احساس تنهایی بیشتری داشته باشند باهاشون حرف بزنید ازشون بپرسید حالشون چطوره ؟ نگران چی هستند؟ شاید دلشون بخواد در مورد ترسهاشون یا نگرانی هاشون حرف بزنن شما فقط گوش بدید لازم نیست حتما راه حل بدید
- تماس تصویری /تلفنی : اگه ازشون دور هستید حتما هرروز باهاشون تماس تصویری یا تلفنی بگیرید ارتباط منظم حتی صوتی با آنها را حفظ کنید دیدن چهره عزیزاشون اونها را خیلی آرومشون می کنه.اونها را تشویق به ارتباط با همسایگان و دوستان کنید
- منابع خبری معتبر را در اختیارشون قرار بدید وگوش دادن به اخبار وپیگیری کردن آن را محدود کنید مثلا به یک یا دوبار در روز
- توصیه به یکسری فعالیتهای آرام بخش وحمایت بخش انجام شودمانند:
- خواندن دعا ومناجات وتوکل به خداوند
- شنیدن موسیقی های آرام بخش خیلی می تونه حالشون را خوب کنه
- فعالیتهای سرگرم کننده وبازی های فکری مانند : شطرنج، حل کردن جدول وپازل، اینکار ذهن را فعال نگه می داره
- انجام کارهای دستی که دوست دارن مانند بافتنی، نقاشی یا هر کاردیگه که می تونن انجام بدن
- تماشای برنامه های مورد علاقه
- فعالیتهای ساده مانند مطالعه کتاب یا فعالیتهای فیزیکی سبک مانند پیاده روی ، رفتن به پارک
- نفس عمیق بکشد تا شماره 4 بشمرد وسپس به آرامی آن را از دهان خارج کند
- قصه گویی وخاطره گویی: ازشون بخواید خاطراتشون رو تعریف کنن
- امنیت وآرامش حس امنیت: بهشون بگید شما کنارشون هستید ومراقبشون هستید
- محیط ارام : محیط خونه رو تا جایی که میشه آروم نگه دارید سروصدا و شلوغی زیاد باعث استرسشون میشه
- خواب کافی: مطمئن باشید به اندازه کافی می خوابن خواب خوب برای سلامت روان خیلی حیاتیه
- توجه به نیازهای جسمی ونیاز به داروها : حواستون باشه داروهاشون رو سر وقت مصرف کنن وبه میزان کافی داروهاشون را تهیه کنید
- شرکت دادن سالمندان: در تصمیم گیریها و گفتگوهای خانوادگی، اونها را نادیده نگیرید و درگفتگوهای خانوادگی شرکت نقش داشته باشن . این کارحس ارزشمندی بهشون میده
- مدیریت استرس خودتون : مراقبت از خود یادتون باشه اول باید حال خودتون خوب باشه اگه خسته یا عصبی باشید نمی تونید بخوبی کمکشون کنید
توصیه های سلامت مادران در شرایط بحران
- مراجعه به مراکز بهداشت (مراکز خدمات جامع سلامت) و یا مراجعه به مطب متخصص زنان ،پزشک یا ماما جهت دریافت مراقبتهای بهداشتی در صورت نقل مکان موقت به شهردیگر
- توجه به علائم نیازمند مراقبت ویژه در بارداری و تا 42 روز پس از زایمان و مراجعه فوری به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی در صورت بروزعلایم نیازمند مراقبت ویژه
- در صورت بروز مشکل در مادر بارداریا پس از زایمان ،جهت دریافت راهنمائی با شماره تلفن 4030تماس حاصل فرمائید.
- رعایت بهداشت فردی و عمومی
- رعایت تغذیه صحیح در بارداری و مصرف مکملهای دارویی (قرص اسید فولیک،آهن و مولتی ویتامین) در این دوران
- خودداری از خوردن و آشامیدن آب و مواد غذایی غیر بهداشتی
- حضور یک همراه در طول سفر و خودداری از حضور در اماکن شلوغ و غیر ایمن
- داشتن استراحت کافی
- پرهیز از مصرف خود سرانه دارو
- آماده‌سازی کیف اضطراری مخصوص مادر باردار و شیرده در شرایط بحرانی، ممکن است ناگهان مجبور به ترک خانه شوید یا دسترسی به مراکز درمانی سخت باشد. به همین دلیل، داشتن یک کیف آماده که همیشه در دسترس باشد، بسیار حیاتی است. محتویات کیف شرایط اضطرار
- دفترچه بارداری و پرونده پزشکی (تاریخ سونوگرافی، بیماریها، داروهای مصرفی) شناسنامه، کارت ملی، دفترچه بیمه نسخه پزشک و کارت گروه خونی /کارت کوچکی شامل شماره تماس اورژانس، اطلاعات مادر، گروه خونی و هفته بارداری تهیه کنید، و همیشه همراه مادر باشد داروها و مکمل‌ها:
- «هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک در کیف اضطراری قرار ندهید؛ حتی مکملهای گیاهی یا قرص‌های گیاهی میتوانند خطرناک باشند.» آهن، اسید فولیک، کلسیم، ویتامین D، داروهای خاص تجویزشده پمادهای پوستی، تب‌بر، قرص تهوع (در صورت تجویز پزشک مواد غذایی فوری:
- خرما، مغزها (گردو، بادام)، بیسکوییت خشک و نرم، شیر خشک نوزاد (در صورت لزوم) آب بسته‌بندی‌شده یا جوشیده، آبمیوه طبیعی، شکلات افرادیکه دچار فشارخون یا دیابت بارداری هستند، مواد غذایی توصیه شده توسط پزشک وسایل بهداشتی، لباس و لوازم شخصی:
- برای زنان باردار:کمربند بارداری، ماسک،لباس زیر، لباس سبک، دمپایی یا کفش بدون بند، سبک و بدون پاشنه، صندلی کوچک و قابل حمل
- اگر مادر در هفته‌های پایانی بارداری است (هفته ۳۷ به بعد)، اقلامی مانند این اضافه شود:ساک زایمان(پوشک بچه، پوشک مادر/پد جذب‌کننده بزرگ برای خونریزی پس از زایمان، لباس نوزاد، کلاه، لباس نوزاد، دستمال مرطوب، شیشه شیر، شیر خشک و ...)
- لکه بینی یا خونریزی
- کاهش یا نداشتن حرکت جنین
- آبریزش ناگهانی
- سردرد و تاری دید
- تب و لرز
- درد شکم و پهلو و یا درد سردل
- سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
- تنگی نفس و تپش قلب
- ورم اندام ها
- استفراغ شدید و مداوم
- عفونت و درد شدید دندان
- افزایش ناگهانی وزن (بیش از یک کیلوگرم در هفته)
- خونریزی بیش از حد قاعدگیدر هفته اول
- تب و لرز
- سردرد
- سرگیجه
- خروج ترشحات بدبو و چرکی ار مهبل
- درد و ورم یک طرفه ساق و ران
- افسردگی شدید
- درد شکم یا پهلو
- سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
- عدم توانائی در ادرار کردن
- درد و تورم و سفتی پستان ها
- درد و سوزش و ترشح از محل بخیه ها
-
مدارک مهم و ضروری:
توجه:مادر گرامی لطفا در صورت مواجه با هر یک از علائم زیردر اسرع وقت به نزدیکترین مرکز بهداشتی یا درمانی مراجعه نمائید:
علائم نیازمند مراقبت ویژه در بارداری شامل:
توصیه های بهداشت محیط در شرایط بحران
بهداشت آب
- اگر از سالم بودن آب مطمئن نيستند قبل از مصرف آن را بجوشانيد و بهتر است از آب بطري شده داراي پروانه ساخت از وزارت بهداشت و درمان و پلمپ شده استفاده نماييد.
- در صورت مشکوک بودن به آلودگی ،آب را حداقل ۵ دقیقه بجوشانید یا به ازای هر ۲۰ لیتر آب، ۴ قطره وایتکس اضافه کنید و ۳۰ دقیقه صبر کنید سپس استفاده نمائید
- در پارک ها ، تفريح گاهها، مناطق ييلاقي و ساير اماکن عمومي از آشاميدن آبهاي مشکوک خودداري کنيد.
- به علائم هشدار دهنده و تابلوهاي راهنماي آب آشاميدني يا غير آشاميدني توجه نماييد.
- ميوه و سبزيجات و ظروف غذاخوري حتماً با آب سالم شستشو شوند.
- آب را در ظروف بسته، تمیز و دور از نور ذخیره نمائید.
- از آشامیدن آبهای سطحی و مشکوک پرهیز نمایید.
- از خريد و مصرف يخ هاي غير بهداشتي خودداري نماييد. در صورت خريد يخ آن را با آب سالم شستشو و به صورت غير مستقيم جهت سرد نمودن استفاده نماييد.
بهداشت مواد غذایی
- از غذاهای خشک، کنسرو شده و کمحجم مثل خرما، بیسکویت و آجیل استفاده نمائید.
- قبل از مصرف غذاهاي کنسرو شده جهت جلوگيري از مسموميت بوتوليسم که سمي بسيار کشنده است بايد قوطي کنسرو را به مدت 20 دقيقه در آب جوشاند.
- در هنگام خريد مواد غذايي و آشاميدني توجه شود که بر روي محصول حتماً تاريخ توليد و انقضاء ، پروانه ساخت از وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکي و يا شناسه نظارت درج شده باشد.
- بهتر است از مواد غذايي ساده با فساد پذيري کمتر استفاده گردد و از مصرف غذاي مانده از يک وعده به وعده ديگر پرهيز شود.
- در صورتي که از غذا يا آشاميدني مشترک استفاده نموده و دچار علايمي مانند تهوع ، استفراغ ، اسهال ، شکم درد و ... شديد سريعاً به مراکز بهداشتي و درماني مراجعه نماييد.
- از مصرف غذاهای فاسد یا کنسروهای باد کرده خودداری نمایید.
- از مصرف مواد غذایی پخته شده که بیش از دو ساعت در دمای محیط نگهداری شده جدا خودداری نمائید .
- از تمیز بودن دست ها قبل از مصرف مواد غذایی مطمئن شوید.
- در صورت الزام به نگهداری مواد غذایی پخته شده بیش از دو ساعت آنها را در یخچال ( دمای کمتر از 4 درجه سانتی گراد ) و یا روی شمعک گاز ( بالای 63 درجه سانتی گراد ) نگهداری نمائید.
- از مصرف هر نوع مواد غذايي که خواص ظاهري آن (بو، طعم، رنگ) تغيير کرده است خودداري فرماييد.
- از خريد مواد غذايي بدون مشخصات و بسته بندي به خصوص تنقلات فله اي خودداري گردد.
- هرگز از فروشندگان دوره گرد مواد غذايي فاقد مشخصات خريد نکنيد.
گندزدایی و ضد عفونی
- جهت گندزدایی سطوح 1 قاشق غذا خوری سفید کننده (وایتکس) را با 2 لیوان آب سرد حل نمائید این محلول تا 24 ساعت قابل استفاده است.
- حداقل یک دقیقه زمان لازم است تا محلول تهیه شده بر روی سطوح اثر داشته باشد.
- اگر آب و صابون ندارید بهتر است از مواد بر پایه الکل 70 درصد برای ضد عفونی دست استفاده کنید.
- روش تهیه الکل 70 درصد از الکل 96 درصد : سه پیمانه الکل 96 درصد 73 CC با یک پیمانه آب جوشیده سرد شده حل شود.
دفع بهداشتی زباله و فاضلاب
- زبالهها را در کیسههای ضخیم بستهبندی و در محیطی بسته و دور از افراد نگهداری کنید.
- در صورت امکان، چاله کمعمق حفر و زباله را با خاک یا آهک بپوشانید.
- از پراکندگی زباله در محل های اسکان به منظور حفظ محیط زیست خودداری نمایید.
پیشگیری از بیماریهای تنفسی
- از تهویه مناسب پناهگاه مطمئن شوید و از دود و گرد و غبار دوری نمایید.
- از ماسک یا پارچه نخی تمیز برای پوشش بینی و دهان استفاده کنید.
- در اماکن عمومي و داخل اتوبوس از مصرف سيگار خودداري نماييد. دود سيگار هواي قابل تنفس شما و ديگران را سمي و خطرناک مي کند.
کنترل حشرات
- بهتر است در محیط های سربسته بخوابید .هنگام خوابیدن در محیط باز توصیه می شود از پشه بند استفاده کنید
- به هنگام اقامت در محل هاي اسکان وسائل شخصي مثل حوله ، روبالشي و ملحفه به همراه داشته باشيد. چون امکان سرايت بيماري هاي پوستي ، شپش و ساس از طريق ملحفه هاي آلوده وجود دارد.
- جمع آوري و دفن صحيح زباله و فاضلاب بهترين راه مبارزه با حشرات موذي و جوندگان است.
تمهیدات لازم واحدهای کاری در شرایط بحران
- تشکیل کمیته بحران و برنامه‌ریزی اضطراری
- ایجاد یک تیم بحران متشکل از مدیران ارشد، مسئولین ایمنی و بهداشت حرفه‌ای، امنیتی، و عملیاتی.
- تعیین نقش‌ها و مسئولیت‌های هر عضو در شرایط بحران.
- برگزاری دوره‌های شبیه‌سازی بحران (مانند حمله هوایی، آتش‌سوزی، نشت مواد شیمیایی).
- ارزیابی ریسک و شناسایی تهدیدات
- شناسایی نقاط آسیب‌پذیر (مانند مخازن سوخت، خطوط لوله، تأسیسات الکتریکی).
- ارزیابی خطرات احتمالی (انفجار، حملات هوایی، خرابکاری، قطع برق).
- اولویت‌بندی اقدامات بر اساس سطح خطر (ریسک‌های با احتمال بالا و شدت زیاد).
- تدوین برنامه‌های ایمنی و تخلیه اضطراری
- طراحی نقشه‌های تخلیه با مسیرهای ایمن و جایگاه‌های تجمع مشخص.
- نصب سیستم‌های هشدار سریع (آژیر، پیام‌رسانی خودکار).
- آموزش کارکنان برای واکنش سریع (پناه گیری، استفاده از ماسک گاز، کمک‌های اولیه).
- حفاظت از نیروی انسانی
- تأمین تجهیزات حفاظت فردی (ماسک گاز، لباس ضدشیمیایی، جلیقه نارنجی).
- ایجاد پناهگاه‌های امن در محل کار برای مواردی که تخلیه فوری ممکن نیست.
- برنامه‌ریزی برای اسکان اضطراری و تأمین آب و غذای کارکنان در صورت محاصره.
- مدیریت تجهیزات و زیرساخت‌های حیاتی
- تقویت پوشش امنیتی برای جلوگیری از خرابکاری.
- ایجاد سیستم‌های پشتیبان (ژنراتورهای اضطراری، ذخیره سوخت).
- نصب سیستم‌های اطفاء حریق خودکار در نقاط حساس.
- کنترل آلاینده‌ها و پیشگیری از حوادث شیمیایی
- نظارت مستمر بر مخازن مواد خطرناک برای جلوگیری از نشت.
- آماده‌سازی تیم‌های پاسخ سریع برای مهار مواد شیمیایی.
- ذخیره‌سازی مواد خنثی‌کننده (مانند کف اطفاء حریق، ماسه).
- هماهنگی با نهادهای امنیتی، نظامی و اورژانس
- ارتباط مداوم با نیروهای دفاعی برای دریافت هشدارهای حمله هوایی.
- هماهنگی با اورژانس‌های محلی (آتش‌نشانی، بیمارستان‌ها) برای پاسخ سریع.
- تعیین فردی به عنوان رابط برای تبادل اطلاعات با مقامات نظامی.
- برنامه‌های تداوم فعالیت و بازیابی پس از بحران
- تدوین طرح‌های جایگزین برای تأمین مواد اولیه در صورت قطع زنجیره تأمین.
- تعیین تیم‌های فنی برای بازرسی و تعمیرات سریع پس از حمله.
- مستندسازی درس‌های آموخته شده و به‌روزرسانی برنامه‌های بحران.
- نگهداری در کمترین حجم از مواد گروه ۲.۱ (گازهای قابل اشتعال) و ۲.۳ (گاز های سوی از جمله کار و آمونیاک) و گروه ۳ (مایعات قابل اشتعال) و گروه ۵.۲ (پراکسیدهای آلی) و مواد نارین با مصرف چندگانه (نیترات آمونیوم، سدیم، پتاسیم و کلرات ها و ....)
- در حد امکان از شارژ مجدد مواد خطرناک در انبارها و مخازن خوداری گردد.
- سیستم‌های اعلام و هشدار اولیه و همچنین سیستم‌های اعلام حریق و اطفاء در صنایع دارای مواد خطرناک مورد ارزیابی و آماده باش کامل قرار گیرد.
- علف‌های هرز و ضایعات قابل اشتعال از اطراف انبارها و مخازن مواد خطرناک و قابل اشتعال جمع آوری و دور گردد.
توصیه های بهداشت حرفه ای در شرایط بحران
در صورت بروز حوادث شیمیایی، رعایت نکات بهداشتی و اقدامات اولیه بسیار مهم است. حفظ خونسردی، دوری از محل حادثه، کمک به مصدومین با رعایت اصول ایمنی، اطلاع رسانی به مراجع ذیصلاح و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی از جمله اقدامات اساسی هستند.
اقدامات کلی در زمان وقوع حادثه
- حفظ خونسردی:
- دوری از محل حادثه:
- برای پیشگیری از احتمال پخش گازهای شیمیایی از ماسک یا کیسه هایی مانند ماسک که داخل آن را با پودر ذغال فعال پر کردیم در جلو دهان و بینی بگیریم، برای دود از پارچه تر استفاده نماییم.
- سعی کنیم تجهیزات ایمنی مثل ماسک فیلتردار، عینک، سوت، چراغ قوه، باطری، آب معدنی، دستمال مرطوب به همراه داشته باشیم.
- کمک به مصدومین:
- اطلاع رسانی:
در مواجهه با حادثه شیمیایی، حفظ آرامش و خونسردی بسیار مهم است. این امر به شما کمک می کند تا بتوانید اقدامات لازم را به درستی انجام دهید.
تا حد امکان از محل حادثه دور شوید و به دیگران نیز توصیه کنید که از آن فاصله بگیرند. مواد شیمیایی می توانند در هوا پراکنده شده و تنفس آنها خطرناک باشد.
در صورت امکان و با رعایت نکات ایمنی، به مصدومین کمک کنید.
بلافاصله مراتب را به مراجع ذیصلاح مانند آتش نشانی، اورژانس و یا پلیس اطلاع دهید.
اقدامات هنگام کمک به مصدومین
- شستشوی بدن:
- کمک های اولیه تنفسی:
- استفاده از تجهیزات ایمنی:
- انتقال مصدوم:
گر فردی با مواد شیمیایی تماس پیدا کرده است، بلافاصله باید به مدت حداقل 20 دقیقه زیر آب شستشو داده شود.
در صورت عدم تنفس مصدوم، از تنفس مصنوعی استفاده کنید. اما در صورت استنشاق گازها، از تنفس دهان به دهان خودداری کنید و از کپسول اکسیژن استفاده کنید. از ماسک یا پارچه مرطوب برای پوشاندن دهان و بینی خود استفاده کنید.
هنگام کمک به مصدومین، از تجهیزات ایمنی مانند دستکش، ماسک و لباس محافظ استفاده کنید.
در صورت نیاز، مصدوم را به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنید.
اقدامات پیشگیرانه در محیط کار
- تجهیزات ایمنی:
- آموزش:
- معاینات پزشکی:
- برچسب گذاری:
- کنترل:
- برای خاموش کردن آتش سوزی های کوچک از مواد شیمیایی خشک نظیر دی اکسید کربن و برای آتش سوزی های بزرگ از آب استفاده نموده و در صورت عدم وجود خطر، کانتینرها را از منطقه آتش سوزی دور نمایید.
- کانتینرهای در حال سوختن را باید با استفاده از مقادیر زیاد آب سرد نمود.
- هر عاملی را ممکن است در نزدیکی محل حادثه موجب ایجاد جرقه یا شعله نماید، از بین ببرید.
در محیط های کاری که با مواد شیمیایی سر و کار دارند، باید تجهیزات ایمنی مانند دوش های اضطراری و چشم شوی های اضطراری وجود داشته باشد.
کارکنان باید در مورد خطرات مواد شیمیایی و نحوه مقابله با آنها آموزش ببینند.
معاینات پزشکی منظم برای شناسایی زودهنگام بیماری های ناشی از مواد شیمیایی بسیار مهم است.
ظروف حاوی مواد شیمیایی باید به درستی برچسب گذاری شده و اطلاعات مربوط به آنها در دسترس باشد.
نکات ضروری در پیشگیری از مسمومیت ها
گازهای سمی چه بویی دارند؟
هیدروژن سولفید: تخم مرغ فاسد
فسفین: ماهی یا سیر
آمونیاک: ادرار، عرق، مواد شوینده
گوگردی اکسید: گوگرد چوب کبریت
فسژن: یونجه کپک زده
فلوئور: بوی تند سیر مانند
سیانوژن: بادام تلخ
کلر: بوی تند مثل مواد شوینده
10 اقدام محافظتی دربرابر مسمومیت های شیمیایی
- فوری از دستمال، پارچه یا مقنعه جهت پوشش دهان و بینی استفاده کنید
- درصورت دسترسی به آب از دستمال مرطوب جهت پوشش بینی استفاده کنید
- سعی کنید اضطراب خود را مهار کنید و خونسرد باشید
- از کشیدن نفس های عمیق جداً خودداری کنید
- درصورت دسترسی به فضای باز، سریعاً ازمحل آلوده خارج شوید
- درصورت عدم امکان خروج از محل، کلیه پنجره ها را فوری باز کنید
- هنگام خروج مراقب ازدحام و نحوه خروج باشید و افراد ناتوان را یاری کنید
- پس از خارج شدن از محیط آلوده فوراً مایعات بنویسید
- به وسایل و اجسام محیط الوده دست نزنید
- دست ها، صورت ومجاری تنفسی را با آب فراوان بشویید
پیشگیری از بروز مسمومیت با عامل مسمومیت زا
- اضطراب خود را کنترل و خونسرد باشیم
- به محض احساس بو محل را سریعاً ترک کنیم، در و پنجره ها را باز و افراد مسموم رابه فضای باز منتقل کنیم
- فوراً از دستمال، ماسک، پارچه یا مقنعه جهت پوشش دهان و بینی استفاده کنیم
- درصورت دسترسی به آب از دستمال مرطوب جهت پوشش استفاده کنیم
- در محیط بسته آلوده از تنفس عمیق خودداری کنیم
- به محض وارد شدن به فضای باز نفس عمیق بکشیم
- به هیچ عنوان پیش از رسیدن اورژانس اقدام به مصرف دارو، نوشیدن شیر یا هیچ ماده دیگری نکنیم
- لباس های فرد در معرض گاز مسموم کننده را کمی آزاد نماییم
- از کنجکاوی جهت استنشاق بو خودداری کنیم و به هیچ عنوان ماسک خود را برنداریم
- دانش آموزان مبتلا به آسم و آلرژی تنفسی حتماً اسپری مربوط به خود را همراه داشته باشند
چگونه با مسمومیت گازی مواجه شویم؟
با وجود این که معمولا انتظار داریم «گاز» بو داشته باشد، گازهای مسموم کننده میتواند بی‌بو باشند، بنابراین تا ظهور اولین علائم مسمومیت ممکن است کسی متوجه وجود گاز در فضا نشود، چند دستورالعمل برای مواجهه با مسمومیت گازی:
- آرامش خودتان را حفظ کنید.
- کولر گازی یا تجهیزات دیگر هواساز را خاموش کنید یا روی ۱۰۰ درصد ظرفیت بگذارید
- سعی کنید به سرعت، از فضای بسته خارج شوید و به فضای باز بروید، اگر احتمال می‌دهید که فضای باز هم آلوده است، از محل دور شوید.
- اگر نمی‌توانید از فضای بسته خارج شوید، در و پنجره‌ها را ببندید و با هر چیزی که میتواند نقش عایق را بازی کند، مثلا با حوله و لباس خیس درزها را بپوشانید و تا زمانی که مسوولان امدادی اعلام نکردند از محل خارج نشوید.
- به محض فاصله گرفتن از محل، لباس‌ها را در بیاورید و در کیسه پلاستیکی در بسته بریزید.
- چنانه از لنز استفاده می‌کنید، لنز تماسی را از چشم خارج کنید و بشویید، عینک را با آب و صابون بشویید، دستها، صورت و موها را با آب فراوان و شوینده بشویید، چشمها را با آب فراوان بشویید.
- به محلی که مسمومیت در آن رخ داده برنگردید، بیرون آوردن کسانی که داخل ساختمان هستند وظیفه نیروهای امدادی است.
- اگر از کادر مدرسه هستید و مجبورید به ساختمان برگردید صورت و مسیر تنفسی‌تان را با حوله خیس بپوشانید. در ساختمان نمانید.
- بعد از کمک کردن به دیگران، دستها و لباس‌ها را با همان ترتیب بالا بشویید.
- اگر آب مدرسه از تانکر تامین میشود، از آب استفاده نکنید، از خوردن و نوشیدن پرهیز کنید، تا به جای امن برسید.
- تا به حال موردی از علائم فوری بسیار شدید در جریان گزارش‌های مسمومیت اخیر منتشر نشده است، آرامش خودتان را حفظ کنید و سعی کنید به اوضاع مسلط باشید تا بتوانید به دیگران کمک کنید.
- به بچه‌ها تاکید کند که نجات دادن و خارج کردن دیگران از محیط وظیفه آنها نیست و نباید به محل برگردند.
چک‌لیست کامل اضطراری و کاربردی برای آمادگی در شرایط جنگ یا بحران
- کیف اضطراری (در یک کوله‌پشتی آماده داشته باش)
- شناسنامه، کارت ملی،نسخه الکترونیک،سند منزل و خودرو
- کارت بانکی و مقداری پول نقد
- نسخه‌ای از مدارک شناسایی روی فلش یا گوشی
- دفترچه آدرس و شماره تماس افراد مهم (اگر موبایل از کار افتاد)
- دفترچه یادداشت + خودکار
- موبایل + پاوربانک شارژ شده
- چراغ قوه + باتری یدکی
- سوت نجات یا سوت اضطراری
- ماسک + دستکش + الکل + دستمال مرطوب
- چاقوی چندکاره یا ابزار نجات
- کیسه زباله، نایلون ضخیم
- یک لیوان یا بطری فلزی مقاوم
- پتو نجات (فضایی) یا پتوی مسافرتی جمع‌شو
- چند بسته کبریت یا فندک ضد آب
- اسباب بازی کوچک برای آرامش کودک (در صورت داشتن بچه)
- مواد غذایی ضروری (حداقل برای ۲ هفته)
- کنسرو ماهی، لوبیا، خورشت
- برنج، نان خشک یا نان بستهبندی
- خرما یا توت خشک
- بیسکویت، شکلات انرژی‌زا
- آب معدنی (۳ لیتر برای هر نفر در روز)
- چای، قند، نمک، روغن کوچک
- داروهای ضروری و لوازم بهداشتی
- داروهای مصرفی روزانه، داروهای عمومی (استامینوفن، آنتی‌هیستامین، آنتی‌بیوتیک، قرص معده)
- پماد، باند، چسب زخم، بتادین، دستمال ، دستمال مرطوب، ضدعفونی کننده، صابون، نوار بهداشتی، پوشاک بچه
- آماده‌سازی خانه
- مکان امن (زیرزمین، اتاق بدون پنجره) مشخص شده
- نوار چسب برای شیشه‌ها
- چراغ نفتی یا چراغ خورشیدی (در صورت قطعی برق)
- منبع گرما جایگزین (بخاری کوچک یا پتو اضافه)
- منبع جایگزین آب (سطل، وان پر، یا بشکه)
- -آماده سازی پیک نیک (درصورت قطعی گاز)
- سوخت
- پر نمودن باک خودرو
- ارتباطات
- رادیو باتری‌خور
- اپلیکیشن‌های بدون نیاز به اینترنت نصب شده (Bridgefy، Briar)
- مکان ملاقات خانوادگی در صورت قطعی ارتباط مشخص شده
- تخلیه احتمالی
- مسیرهای خروجی امن از شهر بررسی شده
- اطلاع از مکان پناهگاه‌های شهری
- هماهنگی با خانواده برای تخلیه سریع در صورت لزوم
- اقدامات روانی و حمایتی
- صحبت با کودکان و ایجاد حس امنیت
- همکاری با همسایه‌ها
- پیگیری اخبار از منابع معتبر
- محدود کردن استفاده از فضای مجازی برای حفظ آرامش ذهنی
- نکته رفتاری مهم
- پرهیز از خرید هیجانی (بیش از حد خرید کردن باعث کمبود و افزایش قیمت می شود)
توصیه های طب ایرانی برای تاب آوری جسمی روانی در شرایط بحران
بر اساس منابع طب حکمت بنیان سنتی ایرانی کنترل هیجانات یا اعراض نفسانی در حفظ سلامت انسان بسیار مهم بوده و یکی از شش اصل ضروری در پیشگیری از بیماریها شناخته شده است. با توجه به اینکه در شرایط بحران ضرورت حفظ آرامش و کنترل اضطراب و استرس بیش از پیش اهمیت دارد توصیه های طب ایرانی در جهت حفظ آرامش و تقویت قلب و قوای عمومی بدن به شرح زیر است:
- تهویه مناسب بدن با انجام تنفس طبیعی
- در طول روز ۳ تا ۵ نوبت، هر نوبت ۱۲ تا ۱۵ سیکل این تنفس را انجام دهید.
- بسیار بهتر است که دست کم یک نوبت این تنفس، در هوای خنک تازه صبحگاهی و یک نوبت نیز پیش از خواب انجام شود
- بسیار خوب است در حین تنفس از افشانه‌ها و بوهای‌خنک مانند بوی گلاب، بوی خیار، بوی پوست پرتقال، بوی به و بوی سیب بهره ببریم.
- بوییدنی های آرامبخش
- بوئیدن گلاب و گل محمدی یا گل سرخ گل نرگس و گل مریم(بسته به شرایط فردی و در صورت عدم آلرژی)
- بوییدن لیمو، خیار، بوی سیب تازه، پرتقال، نارنج
- این رایحه ها و اسانس های آرامبخش را میتوان رقیق کرده و در داخل یک آبپاش ریخته و در هوا اسپری را کرد
- نوشیدنی ها و آبمیوه های مناسب
- ب سیب، آب سیب و هویج همراه قدری از پورۀ آنها، آب کامل پرتقال (همراه با بخش سفید)
- شربت عسلاب ساده :یک استکان آب حدود 150 سی‌سی + یک قاشق مرباخوری عسل
- شربت گلاب و زعفران: شربت عسلآب ساده + 2 تا 3 قاشق غذاخوری گلاب + زعفران حدود 150 میلیگرم (به‌اندازه‌ای که رنگ و بوی زعفران بطور ملایم محسوس باشد)
- شربت تخم بالنگو یا تخم شربتی همراه با گلاب: شربت عسلآب ساده + 2 تا 3 قاشق غذاخوری گلاب + 1 قاشق چایخوری تخم بالنگو (حدود 20 دقیقه پس از آمیختن، هم زده و نوشیده شود)
- شربت عسلاب نارنجی: شربت عسلآب ساده + 1 تا 2 قاشق‌غذاخوری آب نارنج تازۀ صاف‌نشده
- شربت جلاب لیمویی: ۷ پیمانه شکر نیم پیمانه سرکه، ۲ پیمانه آبلیمو، ۲ پیمانه گلاب، ۱ پیمانه عرق نعناع، ۱ پیمانه بیدمشک، کمی زعفران. افرادی که دچار سرفه، ضعف روده یا بیماریهای اعصاب هستند نباید در مصرف لیمو زیاده‌روی کنند. مزاج شربت حاضر، به شرطی که زعفران زیادی نداشته باشد، رو به اعتدال است. بنابراین اکثر افراد، در تمام فصول سال میتوانند آن را مصرف کنند. ️زعفران، گلاب، بیدمشک، و نعنا همگی از نظر طب ایرانی، مقوی قلب و در نتیجه خاصیت شادی‌بخشی دارند. ️اضافه کردن تخم بالنگو، تخم ریحان یا تخم شربتی به این ترکیب بر اثرات تقویت قلب آن می‌افزاید. بنابراین مصرف این شربت برای کنترل اضطرب، غم و تقویت قلب موثر است خانم‌های باردار، به ویژه در ابتدای حاملگی، در مصرف زعفران یا تخم‌های لعابدار این شربت زیاده‌روی نکنند.
- احتیاط مصرف: افراد مبتلا به دیابت در مصرف شربتها احتیاط کنند.
- خواراکی های مناسب
- مصرف بیشتر خورشت‌ها و خوراک‌های دارای میوه سیب و به، کمپوت سیب طبیعی با کمی گلاب و هل، فالوده سیب (دستور تهیه: یک تا دو عدد سیب رنده شده با گلاب و کمی زعفران به عنوان میان‌وعده مصرف شود.)
- پلوهای مخلوط مانند ماش‌پلو، هویج‌پلو
- خم‌مرغ پخته سفت نشده
- شیره انگور، شله‌زرد (در صورت دیابت کم شیرین تهیه شود)
- بادام به صورت خام (مانند شیربادام) یا پخته شده به شکل حریره بادام مفید است و توصیه میشود.
- دمنوش های مناسب
- دمنوش برگ بادرنجبویه اصلی، دمنوش گل گاوزبان و لیمو و زعفران، دمنوش بهارنارنج و گل محمدی، دمنوش نعنا، دمنوش لیموعمانی و نعنا، دمنوش به و سیب، دمنوش سیب و دارچین، دمنوش هل و دارچین
- دمنوش گل گاوزبان و لیمو و زعفران
- مقوی های زوداثر برای افزایش کارآیی جسمی روانی
- شیرۀ بادام بصورت تنها یا ترکیبی: 10تا 12 عدد مغز بادام درختی شیرین را یک شب در آب بخیسانید، صبح روز بعد آنها را پوست بگیرید و همراه با یک لیوان آبِ ولرم در مخلو ط کن بصورت همگن درآورید و سپس یک قاشق مرباخوری عسل بیفزایید و تازه بنوشید. می توانید تعداد 5 تا 7 عدد مغز پسته، یا یک قاشق مرباخوری پودر نارگیل هم به این مخلوط اضافه کنید
- عسل زیرزبانی: یک قاشق چا یخوری عسل طبیعی )ترجیحاً بصورت گرماندیده و رُ س بسته( زیر زبان بگذارید و اجازه بدهیدآهسته آهسته زیر زبان باز شود و با بزاق آمیخته گردد. سپس به آرامی و بدون شتاب آن را فرودهید.
- شیرۀ انگوریا شیره توت: هر 60 تا 90 دقیقه، دو قاشق غذاخوری شیرۀ انگور در دهان ریخته، آرا م آرام بطور تدریجی فرو دهید.
- ارده و ارد ه شیره: هر 60 تا 90 دقیقه یک تا دو قاشق مرباخوری میل کنید.
- پرهیز از مصرف برخی مواد
- سرکه، آبغوره، آبلیمو، ترش یهای خانگی یا بازاری
- پنیر شور، خیارشور، آجیل شور، مصرف زیاد نمک
- زنجبیل، خردل، فلفل سیاه
- سیر، پیاز تند، فلفل قرمز، شاهی، تره، پیازچه،
- سسهای تند و تیز
- ذرت بوداده، نان خشک
- گوشت گاو، گوش تهای صنعتی مانند کالباس وسوسیس
- میرزاقاسمی، غذاهای سر خ کرده، غذاهای کبابی خشک، چیپس، پفک
- خرمای خشک، عسل کهنه
- مصرف بیش از دو فنجان قهوه، نسکافه، و چای سبز در شبانه‌روز توصیه نمیشود. این نوشیدنی‌ها محرّک سیستم عصبی هستند و گرچه در کوتاه‌مدّت موجب انگیختگی هشیاری و احساس بهبود انرژی می‌شوند اما در مصرف زیاد یا مداوم از طریق تحریک سیستم عصبی و اندوکرین موجب فرسایش و خستگی می‌گردند. بمنظور افزایش بهره‌وری جسمی_روانی، بهتر است بجای این محرکها، روزی 2 تا 4 استکان چای سیاه غیرعطری همراه با هل، گل محمدی، قدری زعفران و دارچین بنوشید
- سایر توصیه ها
- دلها با یاد خداوند آرام می گیرد. رابطه معنوی خود را با خداوند به وسیله عبادت و مناجات تقویت نمایید و در مشکلات و سختی ها به او توکل کنید. برای تقویت رابطه با خداوند راه های مختلفی وجود دارد که هر کس با توجه به شناختی که از خود دارد و با استفاده از راهنمایی های دانشمندان ربانی به آن دست خواهد یافت.
- عواطف و هیجانات خود را سرکوب نکنید و آنها را با نزدیکان و دوستان شفیق در میان بگذارید.
- به موقع بخندید و به موقع گریه کنید. از گریه کردن شرم نداشته باشید و آن را سرکوب نکنید زیرا گریه باعث تخلیه شدن بخارات و مواد نامناسب از بدن می شود.
- تماشای تلویزیون و دنبال کردن اخبار ناراحت کننده را محدود کنید
- قسمتی از وقت خود را به کارهای مورد علاقه خود مانند مطالعه، گوش دادن به قصه های رادیو، صوت زیبای قرآن و موسیقی های آرا مبخش اختصاص دهید.
- از استفاده بیش از حد از تلفن همراه و وقت گذرانی در دنیای مجازی بپرهیزید.
- در حد توان خود به دیگران کمک کنید. احساس رضایتی که از این کار نصیب شما می شود، بسیاری از تنش های روحی شما را کم خواهد کرد.
نفس کشیدن مناسب باعث تقویت‌قلب، تهویه مناسب بدن و اثر بر بهبود کارکرد سلولهای بدن میشود.
مرحله اول: دم عمیق بمدت ۳ تا ۴ ثانیه از راه بینی: در این مرحله دمی قوی و عمیق انجام دهید طوری که ظرفیت ریه از پذیرش هوا کامل پر شود. نکته: دم باید دیافراگمی/ شکمی باشد، نه شانه‌ای سینه‌ای؛ یعنی هنگام دم عمیق باید شکم برآمده شود. نه اینکه شانه‌ها بالا برود یا فقط سینه منبسط شود.
مرحله دوم: مکث و حبس نفس بمدت ۳تا۴ ثانیه در این مرحله نفس را نگهدارید تا اندکی فشار حبس دم را حس کنید.
مرحله سوم: بازدم عمیق بمدت ۳ تا ۴ ثانیه از راه دهان در این مرحله بازدمی قوی انجام دهید به طوری که با کمک عضلات شکم تمام هوای مانده در ریه‌بیرون برود.
مرحله چهارم :وقفه تا تنفس بعدی بمدت ۲ ثانیه در این مرحله ریه در حال استراحت و سکون است و برای سیکل بعدی آماده میشود.
نکات کاربردی در تنفس طبی
رایحه ها میتوانند با کاهش استرس و تنش به بهبود خواب نیز کمک کنند مانند:
با اثر شادی بخشی و تقویت قلب مفید هستند:
روش تهیه و احتیاطات مصرف برگ بادرنجبویه
نخست مطمئن شوید که برگ بادرنجبویه اصلی در دست دارید: راه تشخیص ساده، ادراک بوی لیمویی ازبرگ کف ما ل شدۀ بادرنجبویۀ اصلی است.
روزی دو بار، هر بار حدود 3 گرم از برگ بادرنگبویه را در قوری چینی ریخته، با یک لیوان آب جوش به مدّت15 دقیقه روی بخار دم کنید. سپس تا گرم است آن را صاف کرده با کمی عسل یا نبات زرد، یک ساعت پیش از غذا یا دو ساعت پس از غذا بنوشید.
منع و احتیاط مصرف:
مصرف مداوم برگ بادرنگبویه در مبتلایان کم کاری تیروئید مجاز شمرده نمیشود
در بارداری نیز به خاطر اثرات منقبض کنندۀ رحمی و اثرات ضدتیروئیدی بر روی جنین، نباید مصرف شود
روش تهیه و مصرف دمنوش گل گاوزبان و لیمو و زعفران
مقدار مصرف روزانه برای یک فرد بالغ:
حدود 5 گرم گل گاوزبان + یک لیموعمانی خشک خردشده + حدود 150 میلی گرم زعفران )به انداز ه ای که رنگ و بوی زعفران بطور ملایم محسوس باشد(.
دستور تهیه
ابتدا گل گاوزبان را در حجم حدود 250 س یسی آبجوش بمدت ۱۵ دقیقه آرام و ملایم بجوشانید. سپس لیموعمانی خشک خردشده به آن بیافزایید و اجازه بدهید 5 دقیقه دیگر بطور ملایم بجوشد. در آخر زعفران را بیافزایید و شعله را خاموش کنید و 10 دقیقه به حال خود بگذارید و سرانجام پس از صاف کردن، گرم بنوشید.
لیمو هم دمنوش را خوشرنگ و خوشگوار می کند و هم برای تپش قلب اضطرابی همراه با داغی بدن و سینه و صورت سودمندتر است. افزودن مقدار اندکی عسل یا نبات به این جوشانده اشکالی ندارد ولی این شیرینی باید ملایم باشد.
احتیاط مصرف
مصرف جوشانده گل گاوزبان در پرفشاری خون بویژه در مواردی که فشارخون بالا در افراد تنومند و پرخون رخ داده باشد، ملاحظاتی دارد و گاه می تواند بحران )کریز( پرفشاری خون ایجاد کند. بنابراین آن را یک داروی گیاهی ایمن برای کاهش فشار خون بالا نمی شناسیم.
درشرایطی که فرصت کافی برای غذا خوردن وجود نداشته باشد استفاده از این ترکیبات بخشی از انرژی و ریز مغذیهای مفید برای سیستم عصبی را فراهم میکند
که علایم استرس را افزایش میدهند این مواد بخصوص برای افرادی که دچار اختلالات اضطرابی، بی خوابی یا بدخوابی یا علایم جسمانی مانند همچون خشکی و زبری پوست، شکنندگی ناخن، بواسیر، شقاق مقعد هستند بیشتر مضر است:
برای حفظ آرامش و دور کردن تنشها و هیجانات روحی رعایت توصیه های زیرمفید است:
رسانه های آموزشی:
راهنمای سلامت روان خانواده
حفظ آرامش روانی خانواده
نکات ایمنی فوری و قابل فهم برای همه
حمایت روانی پس از لحظه خطر
حضور شما مهم ترین عامل آسایش کودک
کودکان شنوا هستند
فقط از منابع معتبر خبر بگیرید
هر خبری که می شنوید نباید بازگو شود
اخبار را با مغز بشنوید
کلیپ مهارت تاب آوری
کلیپ مهارت کنترل استرس
کاهش استرس و اضطراب
