بسیج اطلاع رسانی سلامت

نان مهمترین ماده غذایی زندگی

امتیاز کاربران

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال
 
    بازگشت
   
 

نان ماده غذایی است که با پختن ،بخارپز کردن و یا سرخ کردن  خمیری که متشکل از آرد و آب است، تهیه می شود. در بیشتر خمیرها کمی نمک هم لازم است و معمولاً از یک  مخمر ( به صورت خمیر مایه یا خمیر ترش ) ویا یک ماده حجم دهنده مثل جوش شیرین برای ور آمدن خمیر نان استفاده می کنند.

در تهیه نان به غیر از نمک، مخمر، روغن و آب، و گاهی برخی ادویه ها مثل زیره ، زعفران و زردچوبه هم استفاده می شود.در همه جای دنیا به طور معمول برای نهیه نان  از انواعغلات  استفاده کرده و انواع بسیار متفاوتی نان را عرضه می نمایند.
نان در سراسر دنیا، یک غذای اصلی محسوب می شود.

معمولاً از آرد گندم در تهیه نان استفاده می کنند، چون میزان گلوتن آن بسیار زیاد است .گلوتن پروتئینی است که در هنگام تخمیر و پخت حالت اسفنجی و تردی به  نان می دهد. اما گاهی آرد گندم سیاه،جو، ذرت و جو دوسر (چاودار) هم به تنهایی یا مخلوط با آرد گندم در تهیه نان به کار می روند.

 
   
 

ور آمدن خمیر، فرایندی است که طی آن، مخمر یا مواد حجم دهنده تحت شرایط محیط (رطوبت و دما) مناسب در خمیر تولید گاز می کند تا نانی که تهیه می شود، سبک تر بوده و آسان تر هم جویده شود. در تهیه اغلب نان ها خمیر مایه به کار می رود.اما بعضیاز انواع نانها هم با استفاده از پودر های حجم دهنده و بهبود دهنده مثل جوش شیرین،پکینگ پودر و...تهیه می شوند.

خمیر ترش محتوی مخمر های مختلفی است که نشاسته موجود در آرد و یا شکر اضافه شده به آرد را تخمیر کرده وگاز دی اکسید کربن تولید می نماید. این گاز سبب ترد شدن نان شده وعطر  و طعم خوبی به آن می دهد. خمیر ترش، طعم ترشی به خمیر می دهد و طی فرایند تخمیر، بخشی از هیدرات های کربن موجود در خمیر را تجزیه می کند. همین امر، باعث می شود که نان راحت تر هضم شود. از دیگر خواص خمیر ترش این است که نان را برای مدت زمان طولانی تری تازه نگه می دارد.

در تهیه خمیر، خمیر ترش را با دیگر مواد تشکیل دهنده خمیر مخلوط نموده و خوب ورز می دهند. سپس خمیر را به کناری می گذارندتا خمیر، به اصطلاح استراحت کند. در طی خواب خمیر  به تدریج حجم آن زیاد شده و گاز آزاد شده در لابلای آن بافتی نرم و ارتجاعی به خمیر می دهد. پس از پایان یافتن این فرایند، خمیر را می پزند. مدت زمان لازم برای ور آمدن خمیر نان، کمتر از یک روز کامل می باشد.

 
 

 
 
  • نان سفید، نانی است که از آرد سفید تهیه شده؛ یعنی آردی که بیشتر سبوس گرفته شده است .
  • نان قهوه ای، نانی است که در تهیه آن از آرد  قهوه ای استفاده شده یعنی آردی که در آن  از دانه و 10 درصد پوسته دانه (سبوس) به کار رفته است.
  • نان کامل، نانی است که در تهیه آرد آن، دانه کامل گندم (دانه به همراه سبوس ) به کار رفته است.
  • نان جوانه گندم، نانی است که به آرد آن، پودر جوانه گندم اضافه نموده اند.
  • نان غلات، نانی قهوه ای است که به آن، دیگر انواع غلات را به صورت دانه کامل (پوسته به همراه دانه) اضافه نموده اند.

تفاوت های چشمگیری در طرز تهیه نان در نقاط مختلف دنیا وجود دارد. در ایران، جدا از تهیه نان های فانتزی که طرز تهیه آنها از خارج آمده، انواع سنتی نان پخت می شود؛ از جمله نان لواش، سنگک، بربری، تافتون که هر کدام طرز تهیه ویژه خود را دارند و در تهیه آنها معمولا از آردهای سفید با درصد های متفاوت سبوس استفاده می شود .هرچه سبوس آن بیشتر باشددر کشورهای خارجی معمولاً از نان هایی که بافت صافی داشته و به صورت برش های نازک بسته بندی شده اند استفاده می کنند. این نان ها به نان تست معروفند. در تهیه انواع ساندویچ معمولاً از گروه دیگری از نان ها تحت نام باگت«baguette» استفاده می شود. این نان ها ضخیم هستند و داخل شان فضای آزادی وجود دارد که مواد داخل ساندویچ را در این قسمت جا می دهند. نانواها اغلب از مواد مختلفی مثل کنجد،سیاه دانه،شاهدانه، پرک انواع مفزها از جمله بادام ، تخم آفتاب گردان، تخم کدو ، زیره، سبزیجات معطرو... هم برای تزئین و هم برای طعم دادن به انواع نان استفاده می کنند.

 
   
 

درنان سبوس دار، به طور میانگین، دو برابر ویتامین ، املاح و مواد فیبری نسبت نان سفید وجود دارد. مواد فیبری موجود در نان سبوس دار برای حفظ سلامت دستگاه گوارش و رفع یبوست لازم است. علاوه براین، این مواد جزء مواد غذایی مطلوب باکتریهای روده هستند که با فعالیت ارگانیکی خود در روده به حذف باکتریها و مواد مضر داخل روده اقدام کرده  و سیستم ایمنی بدن را فعال می کنند. مواد فیبری موجود در نان سبوس دار، کلسترول و مواد سمی حاصل از تجزیه مواد غذائی را جذب کرده و از روده دفع می کنند.

        نانهای تهیه شده از آرد سبوس دار محتوی منیزیوم هستند که باعث تقویت عضلات  روده می شود و از دردهای ماهیچه ای جلوگیری می کند. نان سبوس دار مورد علاقه افرادی است که کار فکری می کنند و علتش این است که نان سبوس دار دارای ویتامین های گروه B از جمله B2 وB3 می باشد. این ویتامینها باعث تمرکز و دقت عمل شده ، انرژی های محبوس شده در سلولها را آزاد کرده واحساس سرحالی و پر انرژی بودن،شادابی و خوشحالی را در انسان بوجود می آورند.  مصرف نان سبوس دار برای کودکان نیز بسیار خوب است، مخصوصاً در دورانی که سلولهای عصبی در حال رشد هستند،

    آهن موجود در نان سبوس دار سبب افزایش بهره هوشی و رفتار خوب کودکان می شود .به شرط اینکه نان سبوس داری که مصرف می کنید به خوبی تخمیر شده و از خمیر کاملا ورآمده تهیه شده باشد. به همین دلیل بهتر است از نانهای سبوس دار که با خمیر ترش تهیه می شوند، استفاده کنید.  سبوس محتوی ماده ای به نام اسیید فیتیک می باشد که آهن،کلسیوم و منیزیوم را جذب کرده و مانع استفاده بدن از آنها می شود. زمانی که خمیر توسط مخمرها به خوبی تخمیر شده و وربیاید اسید فیتیک تجزیه شده و در نتیجه مشکلی برای املاح موجود در نان به خصوص آهن و کلسیم و منیزیوم  پیش نمی آید. اما چنانچه برای تهیه سریع نان از خمیر مایه و جوش شیرین استفاده شود، تجزیه اسید فیتیک انجام نشده ، در نتیجه جذب آهن ، کلسیم و منیزیوم دچار مشکل می شود. به همین دلیل است که سیستم بهداشتی و متخصصین غذا و تغذیه  استفاده از جوش شیرین در تهیه نان در نانوایی ها را منع می کنند ،چون  باعث کمبود آهنو بروز کم خونی و نیز پوکی استخوان می شود...