فهرست مندرجات
- عوامل خطر سرطان پستان
- علایم سرطان پستان
- شیوه های تشخیص سرطان پستان
- روش های درمانی سرطان پستان
- اصول خودمراقبتی در سرطان پستان
- چه خدماتی در مراکز خدمات جامع سلامت به شما ارائه می شود (برنامه غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان)
- پیام های آموزشی
- رسانه های آموزشی
در بیشتر کشورهای دنیا سرطان پستان شایع ترین سرطان در زنان است. از طرفی میزان بروز این بیماری در سراسر جهان در حال افزایش است. در کشور ما نیز این بیماری در راس سرطان های زنان قرار دارد و بروز آن در حال افزایش است.
عوامل خطر سرطان پستان:
عوامل خطر سرطان پستان به دو دسته تقسیم می شوند:
- عوامل خطر غیر قابل اصلاح: افزایش سن، جنس، سابقه خانوادگی و جهش های ژنی، سن قاعدگی کمتر از 11 سال، سن یائسگی بالای 54 سال، قد، زمینه نژادی و قومی، وضعیت اجتماعی-اقتصادی بالا، سابقه برخی بیماری های خوش خیم پستان
- عوامل خطر قابل اصلاح: شاخص توده بدنی بالای30، مصرف الکل، سن بالا در زما اولین زایمان، سابقه مواجهه با اشعه، مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی، هورمون درمانی جایگزین پس از سن یائسگی، مصرف بالای چربی های اشباع شده.
علایم سرطان پستان:
- توده پستان یا زیر بغل
- تغییر در شکل (عدم قرینگی) یا قوام (سفتی) پستان
- تغییرات پوستی پستان شامل هر یک از موارد زیر:
- پوست پرتقالی
- اریتم یا قرمزی پوست
- زخم پوست
- پوسته پوسته شدن و اگزمای پوست
- تغییرات نوک پستان(فرورفتگی یا خراشیدگی)
- ترشح نوک پستان که دارای هر زک از خصوصیات زیر باشد:
- از یک پستن باشد (و نه هر دو پستان)
- از یک مجرا باشد (و نه از چند مجرا)
- ترشخ خود به خودی و ادامه دار باشد
- در هنگام معاینه ترشح وجود داشته باشد
- سروزی یا خونی باشد
شیوه های تشخیص سرطان پستان:
- معاینه بالینی توسط ماما و پزشک
- روش های تصویربرداری: ماموگرافی و در صورت لزوم سونوگرافی و MRI
روش های درمانی سرطان پستان
- عمل جراحی
- رادیوتراپی
- شیمی درمانی
- هورمون درمانی
اصول خودمراقبتی در سرطان پستان
- انجام فعالیت بدنی و ورزش مستمر، ثابت نگه داشتن وزن طبیعی، شیردهی و عدم مصرف هورمون پس از یائسگی احتمال ابتلا به سرطان پستان را کاهش می دهد.
- خودداری از مصرف غذاهای چرب و سرخ کرده، نمک زده و آماده حاوی مواد نگهدارنده و کنسروها و در مقابل افزایش مصرف میوه، سبزی، غلات و گوشت ماهی می تواند با افزایش آنتی اکسیدان ها سبب کاهش بروز سرطان پستان شود.
- تشخیص زودهنگام با کمک خوآزمایی پستان، معاینه توسط پزشک یا ماما و ماموگرافی بوده و به معنی محدود کردن اثر عوامل قابل کنترل از طریق بیماریابی و تشخیص زودهنگام است.
- بهترین راه کاهش خطر سرطان پستان ضمن رعایت شیوه زندگی سالم، انجام مراقبت های معمول نظیر معاینات دوره ای و ماموگرافی به صورت دقیق تر و با فواصل زمانی مناسب در افراد پرخطر است.
چه خدماتی در مراکز خدمات جامع سلامت به شما ارائه می شود (برنامه غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان)
در هنگان مراجعه به مرکز خدمات جامع سلامت، زنان رده سنی 30 الی 69 سال در مرحله اول چنانچه در سامانه پرونده الکترونیک مشخصات شما ثبت نشده باشد، توسط بهورز یا مراقبت سلامت برای شما پرونده الکترونیک ایجاد می شود و سپس وضعیت شما از لحاظ علایم مربوط به سرطان پستان بررسی می شود.
در هنگام مراجعه شما به مرکز خدمات جامع سلامت، در همه موارد آموزش های خودمراقبتی به ویژه عوامل زمینه ساز بروط سرطان پستان و راه های پیشگیری و تشخیص زودهنگام آن به شما آموزش داده می شود.
مراقبت و پیگیری
اگر برای انجام معاینه و آموزش به ماما ارجاع داده شدید، پیگیری های مربوطه به صورت زیر انجام خواهد شد:
- اگر بر اساس نظر ماما، شرح حال و معاینه طبیعی و سوابق منفی بود، زمان مراجعه بعدی شما 1 تا 2 سال بعد خواهد بود (در زنان زیر 40 سال هر 2 سال یکبار فراخوان می شوند و در زنان بالای 40 سال، ترجیحا هر سال یکبار فراخوان می شوند)
- اگر بر اساس گزارش ماما، شرح حال/ یا معاینه غیرطبیعی و سوابق مثبت بود، زمان مراجعه بعدی شما بعد از ارزیابی های کامل تر، توسط ماما مشخص می شود.
فلوچارت فرایند پیشگیری، تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان پستان
پیام های آموزشی
رسانه های آموزشی
