فهرست مندرجات
یبوست در کودکان
یبوست تعریف های متنوعی دارد، ولی اگر کودک نتواند اجابت مزاج کند یا اگر هنگام اجابت مزاج درد محسوسی داشته باشد، باید اقدامی برای رفع مشکل انجام شود. اغلب کودکان برای اجابت مزاج، زور می زنند. اگر این تلاش دردناک نباشد جای نگرانی وجود ندارد. کودکان همانند بزرگسالان، می توانند عادت های اجابت مزاج متفاوتی داشته باشند. لازم نیست کودک روزانه اجابت مزاج داشته باشد.
سفتی مدفوع به میزان دریافت آب و فیبر و نیز سلامت کلی کودک بستگی دارد. کودکان شیر مادر خوار، ممکن است دفعات کمتری اجابت مزاج داشته باشند، البته در هفته اول، باید انتظار داشت اجابت مزاج روزانه داشته باشند. هر تغییر در رژیم غذایی به خصوص از شیر مادر به شیر مصنوعی یا شروع شیر گاو یا غذای جامد، می تواند به سخت شدن موقت اجابت مزاج منجر شود. این تغییرات معمولا به خودی خود اصلاح می شون. یبوست باعث تب نمی شود.
علایم محتمل در کودکان:
- اجابت مزاج با فواصل زیاد
- درد در هنگام اجابت مزاج
- مدفوع سخت و پشکل مانند
- ناتوانی در اجابت مزاج
- بریدگی های کوچک در مقعد (شقاق)
- دردهای شکمی گذرا
توصیه های خانگی
کودکان زیر 6 ماه
یبوست در این گروه سنی بسیار نادر است. بنابراین اگر به نظر می رسد بوست است باید پزشک کودک را ببیند.
کودکان 6 تا 12 ماهه
- کودک تان را تشویق کنید آب و آب میوه هایی مانند آب آلو، گلابی و سیب را بیشتر بنوشد. آ میوه ها را بدون رقیق کردن آن با آب، به کودک تان بدهید.
- اگر کودک شما غذای جامد می خورد، غذاهای پرفیبر نظیر غلات (سبوس، گندم)، آلوها، لوبیا و گلابی را در برنامه غذایی وی افزایش دهید.
- کودکان را تشویق کنید تا جایی که می تواند فعال باشد و جنب و جوش داشته باشد. ورزش می تواند به این وضع کمک به سزایی داشته باشد و سلامت عمومی کوک را بهبود بخشد.
- توصیه ما این است که هرگونه استفاده مرتب از مسهل ها باید تحت نظارت پزشک صورت گیرد. گاهی کودکان برای اجابت مزاج به کمک نیاز پیدا می کنند. استفاده از شیاف گلیسیرین، درمان ساده و اثربخشی به شمار می آید. اگر روغن های ملین خوراکی استفاده می شود، یک تا دو قاشق غذاخوری (15 تا 30 میلی لیتر) در زمان خواب مفید است. یک جایگزین مناسب برای روغن های خوراکی، لاکتوز است. از دکتر داروساز بخواهید در انتخاب محصول مناسب تر برای یبوست گه گاه به شما کمک کند.
کودکان بالای یک سال:
- کودک را تشویق کنید آب بیشتری بنوشد و از آب میوه هایی مثل آب آلو، هلو، گلابی و سیب بیشتر استفاده کند. آب میوه ها را رقیق کنید.
- فیبر رژیم غذایی کودک را به کمک سبوس و غلات افزایش دهید. افزایش میزان میوه های و سبزیجاتی که کودکان می خورند نیز می تواند موثر باشد.
- اگر واداشتن کودک به خوردن غذاهای پرفیبر دشوار است، می توانید با مشورت پزشک از فیبر پسیلیوم به جای آن استفاده کنید. سعی کنید با مخلوط کردن فرآورده های پسیلیومی با آب پرتقال یا دیگر غذاه، مزه آن را تعدیل کنید.
- زود به سمت مسهل ها و شیاف ها نروید. این محصولات فقط برای مدت کوتاه قابل استفاده هستند. یبوست به راه حل طولانی مدت نیاز دارد.
تنها در کوتاه مدت از مسهل ها استفاده کنید. اگر منظم به مسهل نیاز پیدا می شود باید به پزشک مراجعه کرد. اگر کودک در آغاز اجابت مزاج، مشکل دارد می توان از شیاف گلیسیرین کودکان استفاده کرد. اگر قرار است از مسهل خوراکی استفاده کنید، شربت شیر منیزی پیشنهاد می شود. در این خصوص با پزشک مشورت کنید. از پزشک خود بخواهید در انتخاب محصول مناسب برای درمان خانگی به شما کمک کند.
اگر کودک شما آموزش رفتن به را دیده است، سعی کنید یک رویه معمول برایش ایجاد کنید. یعنی کودک در وقت مقرر 5 تا 15 دقیقه به دستشویی برود. انتخاب زمانی که قبلا زمان اجابت مزاج کودک بوده است یا مقرر کردن این زمان با فاصله کوتاهی از وعده غذایی اصلی مناسب است. اگر این زمان در زمان های پرتنش و هیجان روز انتخاب شود، احتمال موفقیت ضعیف می شود. زمان آماده شدن برای مدرسه، پیش از بیرون رفتن از خانه یا درست پیش از خواب، در ردیف این زمان های پرتنش قرار دارد.
یبوست در مادران
یبوست (مشکل در اجابت مزاج) یکی از مشکلات پس از زایمان به خصوص در مادرانی که پیش از زایمان یز به آن دچار بوده اند. بسیاری از زنان اواخر بارداری مشکلاتی را در اجابت مزاج تجربه می کنند که ممکن است به این دلیل باشد که جنین وارد لگن شده است و فضای کافی در لگن وجود ندارد. 2 یا 3 روز پس از زایمان ممکن است اجابت مزاج وجود نداشته باشد که هر چند طبیعی است ولی ممکن است یبوست تلقی شود. این کاهش حرکات روده چند دلیل دارد: اول روده بزرگ معمولا در فراند زایمان و دنیا آمدن بچه تخلیه می شود؛ دوم اکثر مادران در طول زایمان و به دنیا آمدن نوزاد چیزی نمی خورند؛ سوم، برگشت به خوردن طبیعی 2 تا 4 ساعت پس از دنیا آمدن نوزاد به تاخیر می افتد و اگر بیهوشی استفاده شده باشد با تاخیر بیشتری انجام می گیرد. این تاخیر در حرکات با تمایل زنان به عدم اجابت مزاج به دلیل ترس از درد ناشی از تورم ناحیه شرمگاهی تشدید می شود. استفاده از رژیم پرفیبر نامحلول و مایعات فراوان و برگشت زودهنگام به فعالیت های معمول می تواند به حفظ حرکات طبیعی روده کمک کند. تابلوی زیر را ببینید تا تصمیم بگیرید که آیا لازم است پزشک شما را از نظر یبوست ببیند.
توصیه های خانگی:
- عدم اجابت مزاج یک تا دو روز پس از زایمان امری طبیعی است. برگشت به رژیم معمول اغلب عدت اجات مزاج پیشین را باز می گرداند. اغلب مادران تازه کار فراموش می کنند غذا بخورند زیرا نگه داری از نوزاد خسته و مشغول شان می کند. فراموش نکنید که از خود نیز مراقبت کنید.
- نرم نگه داشتن مدفوع، اولین اجابت مزاج را آسانتر می کند. برای اطمینان از قوام نرم مدفوع، خوردن 1 تا 2 قاشق از فراورده های پسیلیوم از روز بعد از زایمان مناسب است. حتما با هر بار مصرف این مکمل ها دست کم 25 تا 30 سی سی آب یا مایعات بنوشید.
- گاهی تورم زیاد ناشی از بواسیر (همورویید) با بهبود زخم می تواند اجابت مزاج را دشوار کند. اگر مدفوع نرم باشد، مشکل زیادی ایجاد نمی شود. اگر درد یا تورم به عنوان یک مشکل باقی بماند، باید پزشک شما را ببیند.
- استفاده منظم از مسهل هایی که بدون نسخه قابل تهیه هستند، فکر خوبی نیست. از تنقیه بیش از بهود زخم ها باید پرهیز کرد. شربت شیر منیزی (30 سی سی یا دو قاشق پرغذاخوری) می تواند کمک کننده باشد و می توان یک یا دو بار در روز مصرف کرد.
- استفاده از مایعات فراوان و رژیم غذایی حاوی فیبر و موای مثل آلو، انجیر و خاکشیرمی تواند کمک کننده باشد.
یبوست در بزرگسالان
افراد مختلف، الگوهای اجابت مزاج مختلفی دارند. این الگوها به میزان تحرک بدنی، ورزش، شیوه زندگی و سلامت عمومی فرد بستگی دارد.
اجابت مزاج بیشتر از همه تحت تاثیر میزان فیبر غیرمحلول دریافتی (مثل سبوس گندم) رژیم غذایی و میزان مایعات مصرفی قرار دارد. بعضی از افراد در روز تا 3 بار اجابت مزاج دارند در حالی که گروهی دیگردر هفته 3 بار اجابت مزاج داند قانونی وجود ندارد که روزانه یک بار اجابت مزاج لازم است، یبوست معمولا به این معنی است که تغییری در اجابت مزاج رخ داده و فواصل آن را طولانی تر کرده ، قوام مدفوع سخت تر و دفع آن دشوارتر شده است.
بعضی از داروها ممکن است باعث یبوست شوند. بعضی از داروهای شایع که باعث یبوست می شوند عبارتند از: مسکن های مخدر (مثل کدئین و مورفین)، ترکیبات ضد اسید حاوی آلومینیوم و بعضی از داروهای خاص کاهش فشار خون.
فیبر رژیم غذایی مربوط به بخش هایی از غذا می شود که از گیاهان منشا گرفته ولی قابل هضم نیستند. فیبرها انواع مختلفی دارند مانند سبوس گندم و غلات پوست نگرفته که در تنظیم فعالیت روده از موثرترین خوراکی ها به شمار می آیند.
علایم ممکن در بزرگسالان:
- اجابت مزاج با فواصل طولانی
- درد هنگام اجابت مزاج
- مدفوع سخت و پشکل مانند.
- ناتوانی در اجابت مزاج
- بریدگی های کوچک در مقعد (شقاق)
- دردهای شکمی
توصیه های خانگی
- می توانید از مسهل های ملایم مانند شربت شیر منیزی به اندازه 2 قاشق غذا خوری (30 سی سی) یک بار یا دو بار در روز استفاده کنید. اگر از دیگر مسهل ها استفاده می کنید، مراقب باشید. این مسهل ها معمولا حاوی فراورده های گیاه سنا هستند. این ترکیبات معمولا تند و قوی هستند و ممکن است در صورت مصرف منظم مشکلات روده ای دیگر ایجاد کنند. وقتی که یک محصول نام خوشایند یا بسته بندی خوش رنگی دارد به این معنی نیست که حاوی ترکیبات ملایم است. اغلب افراد تنها نیاز دارند به آغاز اجابت مزاج کمک شود. برای این کار می توان از شیاف گلیسیرین برای کوتاه مدت استفاده کرد. به ندرست به شیاف قوی تری نیاز می شود. شیاف بیزاکودیل را تنها می توان یک بار در هفته بدون نظر پزشک استفاده کرد.
- نرم کننده های مدفوع، می توانند به یبوست کوتاه مدت ناشی از دارو، بارداری، بیماری جدید، تغییر در رژیم غذایی یا ضعیت زندگی کمک کند. از دکتر داروساز کمک بگیرید.
- برای حل بلند مدت مشکل، اغلب نیاز است که به رژیم غذایی فیبر بیشتری اضافه شود. بهترین گزینه سبوس گندم است. راز این راه حل در اضافه کردن آرام و مستمر سبوس به رژیم غذایی است. فیبر شل کننده مدفوع نیست و ممکن است همان طول که اسهال ملایم ایجاد می کند منجر به یبوست نیز بشود.
- سندرم روده تحریک پذیر بیماری است که در آن تحرک روده بیمار به طور مستمر در حال تغییر است. مبتلایان به ای سندرم اغلب وضعیت طبیعی یا یبوست دارند و پس از آن اسهال با دل درد را تجربه می کنند. علایم این بیماران ممکن است با افزایش مصرف فیبر برطرف شود ولی اگر علایم دیگری نظیر کاهش وزن، خونریزی مقعدی یا اسهال شدید وجود داشته باشد که با این روش رفع نشود، باید به پزشک مراجعه کنید.
- نوشیدن آب بیش تر به خودی خود باعث آسانتر شدن اجابت مزاج نمی شود. اگر فیبر بیشتر می خورید باید 1 یا 2 لیوان آب بیش تر در روز بنوشید. فیبر بیشتر آب را در مدفوع حفظ و مدفوع را نرم می کند.
- دفع مدفوع سفت می تواند باعث همورویید یا خونریزی از مقعد شود. در این نوع خونریزی، معمولا رنگ خون روشن است و بر سطح مدفوع یا دستمال توالت و یا به صورت قطران خون در لگن دستشویی دیده می شود. اگر خونریزی مکرر رخ می دهد یا با نرم شدن مدفوع باز هم استمرار می یابد به پزشک مراجعه کنید.
با یک قاشق غذاخوری سرپر سبوس گندم یا 4/1 فنجان (یک چهارم فنجان) غلات کامل شروع کنید. برای افزایش میزان این فراورده های در رژیم تان دست کم 1 هفته صبر کنید. اگر افزایش سبوس گندم یا غلات کام را تحمل می کنید می توانید به شکل هفتگی یک قاشق غذاخوری سبوس گندم یا 4/1 فنجان (یک چهارم فنجان) به میزان مصرف روزانه تان اضافه کنید. هدف خود را رسیدن به 2 تا 6 قاشق غذاخوری سبوس گندم یا 2/1 تا 1 فنجان غلات کامل در روز قرار دهید. فراورده های حاوی پسیلیوم نیز به عنوان مکمل فیبر غذا قابل استفاده است. در این خصوص با دکتر داروساز مشورت کنید. به یاد داشته باشد که افزایش آرام و مستمر فیبر رژیم غذایی احتمال ایجاد علایم جدید و عوارض ناخواسته را به حداقل می رساند. افزودن فیبر دریافتی با افزودن حبوبات، میوه جات و سبزیجات به رژیم غذایی، هم به سلامت عمومی شما کمک می کند و هم اجابت مزاج آسان تری را به همراه دارد. به خاطر داشته باشد که همه گیاهان خوراکی ه میزان برابر فیبر ندارند و در نتیجه ممکن است نتایج یکسانی در بهبود اجابت مزاج نداشته باشند. بعضی مثل سبوس جو دو سر هیچ تاثیری ندارند، بعضی مثل حبوبات با تولید گاز اضافی همراه هستند. شواهد فزاینده حاکی از آن است که افرادی که رژیم پرفیبر دارند، در معرض خطر کمتر سرطان و بیماری های قلبی هستند.
پیام های بهداشتی
رسانه های آموزشی
