فهرست مندرجات
- مقدمه
- عوامل خطر سرطان دهانه رحم
- علایم سرطان دهانه رحم
- اصول خودمراقبتی در سرطان دهانه رحم
- برنامه غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم در نظام بهداشتی کشور
- پیام های بهداشتی
- رسانه های آموزشی
مقدمه
سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع زنان در جهان است و مهم ترین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان در کشورهای در حال توسعه به شمار می رود و در اکثر موارد در مراحل بسیار پیشرفته تشخیص داده می شود.
سرطان دهانه رحم از معدود سرطان هایی است که عت مشخص برای ایجاد آن شناخته شده و روش های پیشگیری موثر برای ریشه کنی آن وجود دارد. ابتلا به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مهم ترین علت شناخته شده سرطان دهانه رحم است. به همین دلیل روش های تشخیصی عفونت HPV در برنامه های غربالگری، به عنوان یکی از روش های نوین و اثربخش در پیشگیری از رطان دهان رحم شناخته شده است.
عوامل خطر سرطان دهانه رحم
- آلودگی با ویروس پاپیلومای انسانی
- شروع فعالیت جنسی در سنین پایین
- سطح اجتماعی و اقتصادی پایین
- بچه زایی
- سیگار
- شرکای جنسی متعدد
- ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ایدز
- داروهای سرکوب کننده ایمنی
- عوامل تغذیه ای
علایم سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم تا زمانی که پیشرفت نکرده در اغلب زنان بدون فعالیت جنسی کاملا بدون علامت است.
- خونریزی غیرطبیعی واژینال: از جمله پس از نزدیکی، در فواصل دوره های قاعدگی و پس از یائسگی
- درد هنگام نزدیکی جنسی
- ترشحات غیرطبیعی واژینال: تومورهای بزرگ می توانند دچار نکروز و عفونت شده و ترشحات غیرطبیعی واژینال که گاهی بدبو هستند ایجاد کنند. گاهی ممکن است ترشحات قبل از بروز خونریزی غیرطبیعی بروز نمایند.
- دردهای لگنی یا کمردرد: در موارد بسیا پیشرفته دردهای لگنی یا کمری در اثر فشار تومور به اندام های مجاور ایجاد می شوند.
- علایم فیستول: گاهی خروج ادرار یا مدفوع از واژن به سبب ایجاد راه ارتباطی (فیستول) ناشی از رشد توموراز علایم بیماری است.
اصول خودمراقبتی در سرطان دهانه رحم
- محدودسازی تعداد شرکای جنسی
- تاخیر نخستین نزدیکی جنسی تا سنین بالاتر
- جلوگیری از ابتلا به بیماری های آمیزشی
- عدم استعمال سیگار و دخانیات
- استفاده از واکسن HPV در مناطق با شیوع بالای این سرطان
- رعایت بهداشت جنسی
- استفاده از کاندون هنگام نزدیکی
- مشارکت در برنامه تشخیص زودهنگام و غربالگری سرطان دهانه رحم
- درمان عفونت های رحمی
- عدم استفاده از مشروبات الکلی
- مصرف زیاد میوه و سبزی
- داشتن فعالیت بدنی منظم
برنامه غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم در نظام بهداشتی کشور
در این برنامه، هدف شناسایی و ثبت بیماران در رده سنی 30 تا 59 سال مشکوک یا مبتلا به بیماری دهانه رحم و سپس ارائه خدمات مناسب در سطوح مختلف شبکه بهداشتی – درمانی و ساماندهی درمان و مراقبت بیماران است. مطابق دستورالعمل این برنامه، زنان در فاصله 30 تا 59 سال هر 5 سال یکبار از نظر علایم مشکوک سرطان دهانه رحم بررسی و معاینه می شوند
همچنین برای زنان بدون علامت در فاصله سنی 30 تا 49 سال هر 10 سال یک بار آزمایش HPV و پاپ اسمیر از طریق نمونه برداری مستقیم از دهانه رحم انجام می شود. نان علامت دار یا دارای آزمایش مثبت برای بررسی های بیشتر به متخصص زنن معرفی می شوند. به همه زنان در این فاصله سنی توصیه می شود در فواصل ارزیابی های گفته شده نیز اگر علایم مشکوکی داشتند به مامای دوره دیده در مراکز بهداشتی مراجعه کنند.
پیام های بهداشتی
رسانه های آموزشی
