بازگشت به صفحه اصلی

فهرست مندرجات

• بیماری سل چیست؟
• سل چگونه منتقل می شود؟
• بیماری سل فعال چیست؟
• افراد در معرض خطر سل
• تفاوت های عفونت سل و بیماری سل فعال
• عفونت نهفته سل
• خدماتی که در مراکز خدمات جامع سلامت ارائه می شوند
• پیام های آموزشی
• رسانه های آموزشی

بیماری سل چیست؟

سل یک بیماری است که به وسیله میکروب سل ایجاد می شود. میکروب سل به طور معمول به ریه حمله می کند اما می تواند به هر نقطه ای از بدن مانند کلیه، ستون مهره ها و مغز آسیب برساند. بیماری سل اگر به درستی درمان نشود می تواند کشنده باشد.

سل از طریق هوا از یک فرد به فرد دیگر منتقل می شود. میکروب سل حین سرفه یا عطسه فردی که به بیماری سل فعال ریه یا حلق، مبتلاست در هوا پخش می شود و افرادی که در مجاورت آن قرار دارند، ممکن است به دنبال تنفس این میکروب ها به عفونت مبتلا شوند.

با این وجود هر فردی که به میکروب سل آلوده شود، بیمار نمی شود. افرادی که بیمار نمی شوند دارای وضعیتی می شوند که به عفونت نهفته سلی معروف است. این افراد احساس بیماری نمی کنند،، هیچ گونه علامتی ندارند و بیماری سل را به سایرین منتقل نمی کنند. اما بعضی از این افراد، در نهایت به بیماری سل مبتلا می شوند.

افراد مبتلا به بیماری سل فعال، در صورت مراجعه به پزشک، درمان شده و بهبود می یابند. همچنین، افرادی که دچار عفونت نهفته سل هستند، در صورت دریافت دارو، از فعالیت میکروب سل در آنها جلوگیری خواهد شد.

بازگشت به بالای صفحه

سل چگونه منتقل می شود؟

سل از طریق هوا از یک شخص به شخص دیگر منتقل می شود. هنگامی که یک شخص مبتلا به سل فعال ریه یا حلق سرفه یا عطسه می کند، میکروب ها در هوا پخش می شوند. افرادی کهدر نزدیگی بیمار قرار دارند ممکن است این میکروب ها را استنشاق کرده و دچار عفونت شوند، لذا توصیه می شود افرادی که سرفه می کنند، جلوی دهان خود را با محافظی مانند یک دستمال بگیرند.

هنگامی که یک فرد میکروب های سل را تنفس می کند، میکروب ها در ریه جای گرفته و شروع به رشد می کنند. سپس از طریق خون از ریه به سایر نقاط بدن مانند کلیه، ستون مهره ها و مغز گسترش می یابند.

سل ریه یا حلق، می تواند مسری باشد؛ یعنی از یک شص به شخص دیگر انتقال یابد، در حالی که سل موجود در سایر نقاط بدن، مانند کلیه یا ستون مهره ها، معمولا مسری نیست.

احتمال انتقال بیماری از طریق بیماران مبتلا به سل فعال، نسبت به دیگر بیماران سل نهفته، بیشتر است. از طرفی چون این انتقال، بیشتر از طریق تماس نزدیک یا طولانی مدت رخ می دهد، لذا این افراد باید بیشتر مواظب تماس های خود با نزدیکان، اعضای خانواده، دوستان و همکاران باشند.

بازگشت به بالای صفحه

بیماری سل فعال چیست؟

اگر سیستم ایمنی نتواند میکروب سل را کنترل کند این میکروب فعال شده و در درون بدن شروع ب تکثیر می کند و بیماری سل فعال ایجاد می کند. فعالیت و تکثیر میکروب ها باعث تخریب بافت های بدن می شود. اگر این اتفاق در ریه ها رخ ب، باکتری ها قادر خواهند بود ریه را تخریب کرده و در آن حفره ایجاد کنند. بعضی افراد به فاصله کوتاهی از تماس با میکروب سل، قبل از اینکه سیستم ایمنی بدن بتواند میکروب های سل را کنترل کند، به بیماری سل فعال مبتلا می شوند. سایر افراد ممکن است سال ها بعد، زمانی که سیستم دفاع بدن به یک دلیل دیگر ضعیف میشود، دچار بیماری شوند. البته این ضعف مختص سال های پیری نست. شیرخواران، کودکان یا افرادی که به ایدز مبتلا هستند نیز سیستم دفاعی ضعیفی دراند. سایر افراد هم می توانند سیستم دفاعی ضعیفی داشته باشند، به ویژه افرادی که دچار هر یک از شرایط زیر هستند:

• اعتیاد
• دیابت
• بعضی بیماری های شغلی ریوی
• سرطان سر و گردن
• سرطان خون
• بیماری شدید کلیه
• سوء تغذیه
• بعضی داروها (مثل کورتون و داروهایی که در پیوند عضو مصرف می شوند)

علائم سل به این بستگی دارد که میکروب سل در چه ناحیه ای از بدن رشد کند. میکروب های سل معمولا در ریه رشد می کنند. سل در ریه می واند علائم زیر را ایجاد کند:

• سرفه شدید که برای 3 هفته یا بیشتر باقی بماند (در این گونه موارد جهت عکسبرداری به پزشک خود مراجعه کنید)
• درد در قفسه سینه
• خلط خونی

سایر علائم بیماری سل عبارتند از:

• ضعف یا خستگی
• کاهش وزن
• بی اشتهایی
• لرز
• تب
• عرق شبانه

بازگشت به بالای صفحه

افراد در معرض خطر سل:

• افراد مبتلا به نقص سیستم ایمنی بدن مانند بیماران مبتلا به HIV/AIDS
• افراد در تماس نزدیک با بیماران مبتلا به سل فعال
• افراد ساکن یا کارگر در مکان های بسته و پرجمعیت مانند زندان، سرای سالمندان و ...
• افراد با سوء تغذیه یا فقر شدید
• افراد با بیماری های مزمن ریه

بازگشت به بالای صفحه

تفاوت های عفونت نهفته سل و بیماری سل فعال

بازگشت به بالای صفحه

عفونت نهفته سل

در صورتی که یکی از موارد زیر وجود داشته باشد شما باید از نظر ابتلاء به سل بررسی شوید:

• به ایدز یا هر بیماری دیگری که احتمال ابتلای شما را افزایش دهید مبتلا هستید.
• اگر یکی از نزدیکان شما سل دارد.
• اگر بیش از دو هفته سرفه می کنید.
• اگر یکی یا چند تا از علایم ذکر شده در جدول بالا را دارید.
• اگر زندانی بوده اید.
• اگر اعتیاد به تزریق مواد مخدر دارید.

خدماتی که در مراکز خدمات جامع سلامت ارائه می شوند

بازگشت به بالای صفحه

پیام های آموزشی

( پیام های آموزشی )

بازگشت به بالای صفحه

رسانه های آموزشی

بازگشت به بالای صفحه